Білім беру принциптері

   Оқытушының дайындалу кезеңі 2 кезеңнең тұрады:

1.Болашақ дайындалу- оқу жылына

2.Тақырыптық және ағымдық дайындалу- сабаққа

   Оқытушының сабаққа дайындалуы.

   Оқу бағдарламасы ең біріншіден, оқытушы сабақ тақырыбын оқу процессінде тақырыпқа сай, мазмұнын және оқу уақытын  таңдайды. Тақырыпты таңдағанда ең маңызды сұрақтарын таңдайды. Егер тақырып кең көлемді болғанда- ол оқытушыға педагогикалық шеберлікті талап етеді.       Сондықтан тақырыптың мазмұның ашқан кезде: сағат көлемі, күрделілігі мен маңыздылығы үлкен әсер етеді. Жоспар құрар алдында оқытушы жаңа материалдыңөткен материалмен байланысын белгілеп, соған сәйкес жаңа жоспар құрайды.

    Болашақ дайындалудың  нәтижесі ретінде- тақырыптық жаспар саналады. Тақырыптық жоспар арнайы пәндерге және жалпы-техникалық  пәндерге жасалынады. Ол жоспар Білім Беру Министрлігімен бекітілген. Негізгі тақырыптық жоспардың дайындалуы  тақырыпқа сай сабақ жүйесін құрап, сол арқылы сабақтың негізгі мазмұны  белгілі бір логикалық тәртіпте, оқушылардың өткен материал бойынша білім мен дағдыларға негізделіп, болашақ сабаққа тірекретінде жұмсалады. Егер тақырыптық жоспар дұрыс істелініп, ұйымдастырылса, онда сабақ жүйесі даму процессінің шегінде оқу материалының қабылдануы, бекіту мен қолдануды тиімді етіп үйлестіреді.

   Сабақ жүйесі оқу процессінің  барлық бөлімдерін қамтиды: жаңа  материалмен таныстыру, жүйелілігі, бекітілуі және оқушылардың практика  барысында қолданылуы, оқушыларда  білім, білік, дағдылардың қалыптасуы кіреді. Сабақ жоспарын оқытушы құрғанда сабақ жүйесін бірнеше тақырыптық бөліктерге  бөліп, сабақ барысында белгілі тәртіппен қолданады.

   Сабақ жоспарын құрғанда  мына талаптарды орындау керек:

1.Сабақ мазмұны бірнеше сұрақтардан  тұру керек

2.Оқу материалы толық аяқталған 

3.Сабақ барысында дидактикалық  мақсатты анықтап, әдістемесін құру.

4.Логикалық жағынан сабақ тақырыбына  сай,  біртіндеп қиындату

5.Оқ материалының көлемін анықтау,  оқыту мүмкіндіктерін ескерту

     Сабақ жоспарының  құрылуы:

*Сабақ номері жазылып, өткізу  сағаттары болу тиіс 

*Сабақ тақырыбы, қысқаша мазмұны  және мақсаты

     Сабақ номері оқытушыға  ең алдымен  өткізу барысын, программалық  сағатты анықтау үшін қолданылады. Кейбір оқытушылар өткізу уақытын  белгілейді.

     Сабақтың тақырыбы- негізгі және бастапқы әлемент болады.

     Сабақтың мазмұны- осында  тақырып бойынша негізгі сұрақтар  жазылады.

     Сабақтың мқсаты- негізгі  сабақ орнын анықтау үшін сабақ  жүйесінде қолданылады. Мақсат тақырып  бойынша берілген басты есептерге, өткізу талаптарына қарай сабақ алдында анықталады. Мақсат тақырыптың мазмұнымен сай болу керек. Мақсаттар сабақ барысында мынадай болу керек:

* Сабақ бойынша негізгі түсініктерді  беру

* Сабақты бекіткен кезде және  білімді жетілдіргенде

* Білімдерді пайдалану барысында

* Білімді бақылағанда

 

    Оқу материалын оқушыларға  түсіндірер алдында, оқытушы көрнекілік құралдардың пайдалану ретін, демонстрация орнын, сонымен қатар оны сөзбен түсіндіріп айтуын, практика жағдайларын келтіріп, әдебиеттерді, әдістемелік жолдарды ойластыру қажет.

   Түсіндірген кезде оқытушының  баяндап жатқан материалы қызықты  әрі дұрыс қойылған дауыс ырғағымен  оқушыларды қызықтыру керек.

   Сабаққа дайындалған кезде  көп қиындық тудыратын жері  ол- көрнекілік материалды дайындау. Көрнекілік құралдарды  сабақта дұрыс қолдану үшін

Мына талаптарды орындау керек:

*Көрнекілік құралдар және басқа  оқытуда кең қолданылатын құралдар  сабақ барысында қанша керек  екенін (оқу материалын түсіндірген  кезде) анықтау.

Сабақта құралдардың саны көп болмау керек. Сабақ барысында қолданылатын:(плакаттар, схемалар, модельдер, макеттер, фото суреттер, түрлі альбомдар, карточкалар) алдын ала дайындалып, оқытушы оларды тексеріпжәне керек тәртіппен қойылып, сабақта ыңғайлы алу үшін. Модельдер, макеттер сабаққа дейін беті жабық болу тиіс. Ал плакаттар, схемалар және басқа құралдар алдын ала ілінбейді.

    Сабақ алдында модельдердің, приборлардың, құралдардың жұмыс  істейтіндігін анықтап, дайындап  қою.

    Егер сабақ жоспары  жақсы жазылатын болса, онда сабақ  нәтижесі де жоғары болады.

   Техника пәні бойынша  «Сұраныс және ұсыныс теория негіздері» атты тақырыпқа сабақ жоспары курстық жұмыстың қосымшсында келтірілген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Курстық зерттеу жүмысымның нәтижесінде техника пәнін оқытуда білім беру принциптерін қолданудың тиімділігін, ерекшеліктерін, теориялық негіздерін саралап, талдай келе мынадай қорытынды жасауға болады:

• Білім беру принциптерінің оқыту заңдары мен заңдылықтарын пайдалану әдістерін сипаттап, оқытудың мазмүнын, әдістерін, үйымдастыру түрлерін оқытудың мақсаты мен заңдылықтарына сай анықтайтыны дәлелденді.
• Дидактикалық ережелердің принциптерге сүйеніп, принциптер ережелер арқылы жүзеге асады деген қорытындыға келдік. Себебі педагогтар оқытудың принциптеріне сай қалыптасқан белгілі - ережелерге сүйеніп мақсат-міндеттерін іске асырады. Ережелерді бұлжытпай орындау ұстаздың қолын байлап қояды, керісінше, немқұрайлы қарау оқыту сапасын төмендетеді. Сондықтан әрбір мұғалім дидактикалық ережелерді типтік, стандарттық жағдайларды тиімді пайдаланса, күрделі педагогтық жағдайларда білім беру принциптеріне сүйеніп шығармашылық танытса мақсатына жететіні ашып көрсетілді.
• Аталған дидактикалық принциптер колледждер оқыту үрдісінде студенттің оқуға деген ынтасын, қызығушылық тудырғанда, олардың кәсібін игеруге қажеттілігін сезінгенде, шығармашылық негізде жұмыс істеуге қабілетінің болуы секілді талаптар орындалғанда ғана жүзеге асатындығы тәжірибеде дәлелденген. Болашақ техника пәні мамандарының теориялық білімін қалыптастыруда білім мазмұнын анықтап, оқыту ісін тиімді үйымдастыру жоғарыда аталған ұстанымдар негізінде жүзеге асқанда ғана білім сапасы артатыны анықталды.
• Оқытуда білім беру принциптерін қолдану барысында оқыту процесінің басқа принциптері қатар жүріп отырады. Білім беру принциптерін жүзеге асыруда алдымен тәрбие принциптерінің орындалуы оқытудың нәтижелілігіне мол әсерін тигізеді . Яғни мұғалім оқушыларға білімді меңгерудің алғашқы баспалдағын тәрбие принциптерін ұғындырудан бастайтыны, сонымен қатар оқытудың дидактикалық принциптерін әдістемелік жүйеде педагогикалық іс-әрекет мәселесін талдау нәтижелері құрайтыны анықталды.

Техника пәнін оқытуда білім беру принциптерін қолданудың ерекшеліктерін анықтауға арналған ғылыми жұмысты осылай қорытындылай келе, білім беру принциптерін іске асыруда оқытушы шеберлікке, ал студент кәсіби мамандық әрекетке, жігерлілікке ие болатынын баса айтқым келеді. Оқытушы дидактикалық принциптерді дұрыс таңдаса, оқытуды дұрыс ұйымдастырса сабақ тиімді және нәтижелі болары даусыз.

 

 

 

 

 

Сабақ жоспар

 

Оқыту формасы - сабақ

Сабақ түрі - аралас

Сабақтың тақырыбы: «Машиналарға техникалық қызмет көрсету жұмыстары»

 

Сабақтың мақсаты:

Дидактикалық мақсаты - жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныстың реттейтін қатынастарын, айырмашылығын түсіндіру.

Дамытушылығы - оқушыларды жөндеу және пайдалану үлгілері бойынша техниканың әр түрлі қайшылықтарын бағалауға үйрету.

Сабақтың көрнекілігі:

1. Мамыров Н. Қ., Тілеужанова М. Ә., Макротехника оқулығы
2. Графиктер

Сабақ барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі (сәлемдесу, оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, сабаққа дайындығын ұйымдастыру) - 5 мин
2. Үй жұмысын тексеру - 10 мин

3. Жаңа сабақты түсіндіру - 10 мин

• танымдық мақсат қою
• сабақ беру әдістері: ауызша, графиктер арқылы, сұрақ-жауап ретінде жүргізу
• Жаңа материалдың мазмұны

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Қолданылған әдебиеттер:

 

    1. «Қазақстан Президенттінің  жолдауы»

2.«Қазақстан жоғары мектебі» №4 2004ж

« Студенттің білім тексеру, бағалау жүйесі» 55 бет

3. «Қ-н мектебі» №8 2005ж

4. Абиев «Педагогика»  209-219 бет

5. «Лекция жинағы»  279-294 бет

6.Әбілова З. Оқушыларға әстетикалық тәрбие беру.-А., 1994

7.Бержанов Қ. Тәрбие мен оқытудың бірлігі.-Алматы, 1999

8.Бержанов Қ., С.Мусин. Педагогика тарихы.-А., Мектеп,1984

9.Положения о рейтинго-тестовой контроля качества знаний, навыков и умений стундентов.- Алматы, Казгумя, 1996

10. Абиев «Педагогика»  209-219 бет

11.«Қазақстан мектебі»№3(13)  2003жыл   Автор: Айгүл Дәулетқұлова    «Оқушылардың техникалық сауаттығына қойылатын талаптар»

30-32бет.

12. «Қ-н жоғары мектебі» №4 2004ж  Автор: М.М.Мұхамедқали

« Оқушыларға техникалық білім берудің алғы шарттары» 56-58 бет

13. Скакун В.А  «Преподавание общетехнических и специальных предметов в средних ПТУ»  Москва «Высшая школа» 1987год.

14. «Білім-Образование» №4(18) 2004ж. Автор:Г.М.Сабденалиева

«Техникалық мазмұндағы көрнекі құралдарды дайындаудың кейбір жолдары» 73-77 бет