«Восток молоко» корпорациясының қаржылық стратегиясын жетілдіру

 

 

Сурет 5. «Восток молоко» корпорациясының  баланс өтімділігі

 

Жалпы баланс өтімділігі мына формуламен анықталады:

1. Кж.ө.= (А1+0,5А2+0,3А3)/(П1+0,5П2+0,3П3) ≥ 0,9    (12)

Кж.ө.2008=(204538+0,5*529993+0,3*513184)/( 776858 + 0,5*436412 + 0,3*96025) = 0,61 ≥ 0,9  

Кж.ө.2009=(253729+0,5*535639+0,3*431462)/( 621219+0,5*523980+

0,3*103454) = 0,71 ≥ 0,9  

Кж.ө.2010=(138666+0,5*295393+0,3*304868)/( 494148+0,5*114809+

0,3*148715) = 0,63 ≥ 0,9  

Корпорацияның жалпы баланс өтімділігі  2009 жылы нормаға жуықтау болды, 2010 жылы бұл көрсеткіш төмен болды.

 

2. Абсолютті өтімділік коэффициенті

Кабс.ө.=(АҚ+ҚҚ)/ҚММ ≥ 0,2 0,5         (13)

 

мұндағы, АҚ- ақша қаражаттары;

ҚҚ- құнды қағаздар.

К абс.ө.2008=7340/1213270 = 0,001

К абс.ө.2009=42844/1163743 = 0,04

К абс.ө.2010=49076/608957 = 0,08

Ағымдағы міндеттемелердің аз бөлігі өтімділігін көрсетілген. 3 жылдада нормаға сай келмейді.

 

3. Аралық өтеу коэффициентін.

К аралық өтеу = (АҚ+ҚҚ+ДБ)/ҚММ ≥ 1         (14)

мұндағы, ДБ- дебиторлық берешек.

К аралық өтеу 2008= (7340+140007)/1213270 = 0,12 ≥ 1

К аралық өтеу 2009 = (42844+199832)/1163743 = 0,21 ≥ 1

К аралық өтеу2010= (49076+141069)/608957 = 0,31 ≥ 1

Баланстың аралық өтеу коэфициенті нормаға сай емес және төмен мөлшерде, бұл корпорацияның ақша қаражаттары мен дебиторлық берешегінің төмендеуімен байланысты.

 

 

Сурет 11. «Восток Молоко» корпарациясының 2008-2009 ж.ж аралық өтеу коэффициентінің динамикасы

 

4. Ағымдағы өтімділік коэффициенті (жалпы өтеу коэффициенті)

 

Каө = ҚМА/ҚММ ≥ 2           (15)

 

мұндағы, ҚМА- қысқа мерзімді активтер;

ҚММ-қысқа мерзімді міндеттемелер.

Каө 2008  = 1252846/1213270 = 1,03 < 2                   

Каө 2009  = 1223388/1163743 = 1,05 < 2

Каө 2010  = 714766/608957 = 1,17 < 2

Берілген шектеу кәсіпорынның өтімді құралдарға тиімді қажеттілік деңгейі ағымдағы міндеттемелерден  2 есе асуы қажет екендігін көрсетеді.   

Жалпы алғанда соңғы екі өтімділік коэффициенттерінің шамалары талап етілген шектеуге жауап бермейді, жыл соңында олардың мәндері азайып отыр. Сондықтан алдағы уақытта бұл құбылыстың қайталанбасы үшін, оның себептерін анықтаған жөн.

 

Корпорацияның 3 жылға  кіріс  және шығыс есебі төменгі 4 кестеде көрсетілген.

 

Кесте 6

«Восток Молоко» корпорациясының кіріс және шығыс есебі

Көрсеткіштер	Код	2008	2009	2010
1	2	3	4	5
Өнімді өткізумен мен көрсеткен қызметтен түскен түсім	010	2022902	1095416	896568
Өнімді өткізумен мен көрсеткен қызметтің өзіндік құны	020	1588283	792285	640690
Жалпы табыс(стр. 010 - стр. 020)	030	434619	303131	255878
Қаржыландырудан түскен табыс	040	53707		32
Басқада табыстар	050	87189	39588	26586
Өнімді өткізумен мен көрсеткен қызметке кеткен шығындар	060	118189	62687	57223
Басқарушылық шығындар	070	125034	54195	49840
Қаржыландыруға кеткен шығындар	080	21093	9850	7942
Басқа да шығындар	090	36859	21902	10018
Табыс (залал) үлесі, үлескерлік әдісін ескеру арқылы қатысуы	100
Негізгі қызметтен түскен табыс(залал) (стр. 030+стр. 040+стр. 050-стр.060 – стр. 070 - стр.080 - стр. 090+/- стр. 100)	110	274340	194085	157473
Негізгі емес  қызметтент түскен табыс (залал)	120
Салық салынғанға дейінгі қалыпты қызметтен түскен табыс  (залал) (стр.110+/-стр. 120)	130	274340	194085	157473
Корпоративтік салық бойынша шығындар	140	45814	33879	34584
Таза табыс (стр. 130-стр. 140)	150	228526	160206	122889
Үлескерлер	160
Қорытынды табыс (залал) (стр. 150-стр. 160)	170	228526	160206	122889
Акция табысы	180

 

Активтердің табыстылығы = Таза табыс/ Активтер сомасы.             (16)

 

1. Активтердің табыстылығы 2008= 228526/2197650 = 0,1              
2. Активтердің табыстылығы 2009=160206/1994652 = 0,08

Активтердің табыстылығы 2010=122889/1242836 = 0,01

Корпорацияның активтерінің табыстылығы 2008 жылы -0,1 болса, 2010 жылы бұл 0,01 азайған.

 

3. Меншікті капитал табыстылығы= Таза табыс/ Капитал сомасы     (17)

 

Меншікті капитал табыстылығы 2008=228526/888354 = 0,26   

Меншікті капитал табыстылығы 2009=160206/727455 = 0,22

Меншікті капитал табыстылығы 2010=122889/425164 = 0,29

Корпорацияның меншіктік капитал табыстылығы 2008 жылы 0,26 құраса, 2010 жылы ол 0,29 болды, яғни капиталға салған әр бір теңгеден 29 тиын  табыс алады.

 

4. Сату табысының коэффициенті=Жалпы табыс/ Өнімді өткізуден түскен түсім                                                  (18)

 

Сату табысының коэффициенті2008= 434619/2022902 = 0,22                 

Сату табысының коэффициенті2009=3033131/1095416 = 0,28

Сату табысының коэффициенті2010=255878/896568 = 0,29

Корпорацияның сату табысы 2008 жылы 0,22, ал 2010 жылы 0,29 құрайды, әр бір сатылған өнімнің 1 теңгесі корпорация 29 тиын табыс алады.

 

Корпорацияның қаржылық тұрақтылығы 2008 жылға қарағанда 2009 жылы және 2010 жылытөмендеген, себебі кәсіпорынның ұзақ мерзімді активтері мен капитал мөлшері өзгеріске ұшыраған.

Маневрлік және инвестициялық коэффициенттері нормаға сай. Қаржылық тұрақтылық коэффициенті 0,75 қауіпті мәннен төмен, бұл корпорация үшін жағымсыз жағдай.

Корпорацияның сату табыстылығы мен активтердің табыстылығының кему 2008 жылға қарағанда 2010 жылы төмендеген, ал меншіктік капитал табыстылығ керісінше 2008 жлыға қарағанда өскен.

 

 

3. «Восток Молоко» корпорациясының іскерлік белсенділігі мен тоқырауға ұшырауын талдау

 

1. Капиталдың жалпы айналымдылық коэффициенті.

 

К0А = DN /Ак             (19)

 

мұндағы, DN – өнімді сату мен көрсетілген қызметтен түскен түсім

         Ак – авансталған капитал

К0А 2008 = 2022902/1252846 = 1,61

К0А 2009 =1095416/1223388 = 0,89

К0А 2010 =896568/1242836 = 0,72

Капиталдың жалпы айнылымы 2008 жылы 1,61, ал 2010 жылы 0,72 азайған.  Көрсеткіш соңғы жылдары кәсіпорынның жалпы капиталын (барлық ресурс-тарды) пайдалану тиімділігінің төмендегенін көрсетеді. Егер  2008 жылда кәсіпорында активтердің әрбір ақша бірлігі 1 теңге 61 тиын, ал 2010 жылы  72  тиын келтірді.

 

2. Негізгі құралдардың айналымдылығы

 

К0С= DN/ Нк           (20)

 

К0С 2008=2022902/433029 = 4,67

К0С 2009=1095416/449456 = 2,44

К0С 2010=896568/378701 = 2,37

 

Көрсеткіш соңғы жылдары кәсіпорынның негізгі құралдардың пайдалану тиімділігінің төмендегенін көрсетеді. Егер 2008 жылы кәсіпорында негізгі құралдардың әрбір бірлігі 4 теңге 67 тиын келтірсе, 2010 жылы 2 теңге 37 тиын келтірді.

 

3. Меншікті капиталдың айналымдылық коэффициенті.

К0С = DN/ Ск          (21)

 

мұндағы, Ск  - баланс бойынша меншікті капиталдың кезеңдегі шамасы.

К0С 2008=2022902/888354 = 2,28

К0С 2009=1095416/727455 = 1,51

К0С 2010=896568/425164 = 2,11

Көрсеткіш соңғы жылдары кәсіпорынның меншікті капиталдың пайдалану тиімділігінің артқанын көрсетеді. Егер 2008 жылы кәсіпорында меншікті капиталдың әрбір ақша бірлігі 2 теңге 28 тиын, ал 2009 жылы 1 теңге 51 тиын, 2010 жылы 2 теңге 11 тиын келтірді.

 

4. Ағымдағы активтер немесе айналым капиталының айналымдылық коэффициенті.

 

К0та =  DN / ТАС            (22)

мұндағы,  ТАС - ағымдағы активтер.

К0та 2008=2022902/1252846 = 1,61

К0та2009=1095416/1223388 = 0,89

К0та2010=896568/ 714766 = 1,25

Көрсеткіш соңғы жылдары кәсіпорынның ағымдағы активтердің пайдалану тиімділігінің артқанын көрсетеді. Егер 2008жылы кәсіпорында активтердің әрбір ақша бірлігі 1 теңге 61 тиын, ал 2009 жылы 89 тиын, 2010 жылы 1 теңге 25 тиын келтірді.

 

5. Материалдық айналым қаражатының айналымдылық коэффициенті

 

КЗО = SN/ ЗС                 (23)

 

мұндағы,   SN - сатылған өнімнің толық өзіндік құны;

ЗС - өндірістік материалдық қорлар.

КЗО2008=1588283/513184 = 3,09

КЗО2009=792285/431462 = 1,84

КЗО2010=640690/278320 = 2,3

 

Біздің кәсіпорынымызда сатылған өнімнің өндірістік өзіндік құны негізінде есептелген материалдық айналым құралдарының айналымдылық коэффициенті 2008 жылы  – 3,09 рет; 2009 жылы- 1,84 рет, 2010 жылы – 2,3 рет болды.

 

6. Дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті.

 

КОД/З = DN / DЗ                  (24)

мұндағы, DЗ - дебиторлық борыш.

КОД/З 2008=  2022902/140007 = 14,45

КОД/З 2009=1095416/199832 = 5,48

КОД/З 2010=896568/141069 = 6,36

Біздің кәсіпорынымызда дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті 2008 жылы – 14,45 рет; 2009 жылы – 5,48 рет, 2010 жылы – 6,36 рет болды.  Дебиторлық борштың айналымдылық коэффициенті корпорацияның дебиторлық борышының төмен бөлуын көрсетеді.

 

 

Cурет 12. «Восток Молоко» корпарациясының 2008-2009 ж.ж дебиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті

 

7. Кредиторлық борыштың айналымдылық коэффициенті.

 

КОК/З = DN /КЗ                                           (25)

мұндағы   КЗ - кредиторлық борыштың кезеңдегі орташа шамасы.

КОК/З 2008 =2022902/503964 = 4,01

КОК/З 2009 =1095416/397670 = 2,75

КОК/З 2010 =896568/198568 = 4,52

Біздің кәсіпорынымызда кредиторлық борыштың айналымдылық коэф-фициенті 2008 жылы – 4,01 рет; 2009 жылы – 2,75, 2010 жылы – 4,52 рет болды.

 

 

 

 

        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. «Восток молоко» корпорациясының қаржылық стратегиясын жетілдіру жобасы
1. Кәсіпорынның стратегиялық мақсаттарын таңдау үшін қаржылық стратегия матрицасын қолдану

Қаржылық стратегияның келешектегі мақсатн анқтау үшін «Восток молоко» корпорациясының даму динамикасы мен Ж. Фрашон мен И. Романеның қаржылық стратегия матрицасындағы орнын қарастырайық (5 кесте).

 

Кесте 7

«Восток молоко» корпорациясы бойынша шаруашылық қызмет нәтижесі, қаржылық қызмет нәтижесін, қаржылық шаруашылық қызмет нәтижесін есептеу

Көрсеткіштер	Есептелуі	2008	2009	2010
1	2	3	4	5
Қосылған құн	Қосылған құн = Шегерілген еңбекақы төлемдері + Өзіндік құн есебінен бюджетке төлемдер + Амортизация + Несие үшін пайыздық төлемдер сомасы + Салық салуға дейінгі табыс	359551	327206	360151,9
БИҚН	Брутто – инвестицияны қолдану нәтижесі (БИҚН) = Қосылған құн  - Шегерілген еңбекақы төлемдері	343043	305964	335025
ҚТҚ ж.с.	Қаржылық тұтынуды қолдану (ҚТҚ ж.с.) = Қорлар + Дебиторлық берешек – Кредиторлық берешек	149227	233624	220821
ҚТҚ ж.б.	Қаржылық тұтынуды қолдану (ҚТҚ ж.б.) = Қорлар + Дебиторлық берешек – Кредиторлық берешек	129120	149227	233624
ҚТҚ өзгерісі	Қаржылық тұтынуды қолдану өзгерісі (ҚТҚ)  = жыл соңындағы қаржылық тұтынуды қолдану (ҚТҚ ж.с.) – жыл басындағы  қаржылық тұтынуды қолдану (ҚТҚ ж.б.)	20107	84397	-12803
ШҚН	Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің нәтижесі (ШҚН) = Брутто – инвестицияны қолдану нәтижесі (БИҚН) – Қаржылық тұтынуды қолдану өзгерісі (ҚТҚ) -  Өндірістік инвестициялар + Қарапайым мүлікті сату	322936	221567	322222
ШҚН қосылған құннан, %	Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің нәтижесі (ШҚН) қосылған құннан = Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің нәтижесі (ШҚН)/ Қосылған құн * 100 %	89,1%	67,71%	89,47%