Өзгергіштік және оны зерттеу жолдары

 

Анықтаңдар: а) Кестеде келтірілген сорттар мен линиялар арасында екінші тамырларының саны бойынша сенерліктей айырмашылық бар ма?

б) Сорттар мен линиялардың әрқайсысы бойынша әртүрлі 
жылдар меліметтері арасында сенерліктей айырма бар ма?

в) Тәжірибе мәліметтерінен қорытынды жасаңцар.

4. 56-кесте бойынша корреляция коэффициентін есептең-дер.

Масақшалар саны	Дендер саны	Масақшалар саны	Дендер саны
15	38	12	24
17	46	18	48
14	32	16	42
13	28	17	47
11	22	15	41
14	36	15	43
12	24	16	45

 

5. Үядағы жүгері өсімдіктерінің санымен орта есеппен бір есімдікке келетін собықтар саны арасындағы корреляция коэффициентін есептендер (57-кесте).

57-кесте

Осімдік-тер саны	Собық-тар саны	Өсімдік-тер саны	Собық-тар саны	Өсімдік-тер саны	Собық-тар саны
1	2	1	1	2	2,2
2	2	1	2	4
2	2	3	1,9	5	1,5
6	1,2	7	1,1	6	1,7
9	0,5	8	1Л	7	1,6
10	0,2	3	2,0	2	2,5
1	2	2	2,2	3	1,9
1	3	2	2,3	4	1,8
5	1,5	6	1,4	4	1,6

 

Осы тәжірибеден сіз қандай қорытынды жасайсыз?

6. Бңдай өсімдіктерінің биіктігі мен масақтарының үзын-дығы арасындағы корреляция коэффициентін есептендер (58-кесте) (екі кәрсеткіште см-мен берілген).

58-кесте

Өсімдік бніктігі	Масақ үзын дыгы	Өсімдік биіктігі	Масак ТЗЫЯ дыгы	Өсііадік бшктігі	Масақ ұзыв дыгы	Өсімдік бніктігі	Масак үзын дыгы
115	7,9	53	7,5	100	8,4	97	8,9
120	8,6	45	6,7	89	7,8	95	8,2
86	7,6	65	6,8	46	6,7	65	6,9

 

 

74	6,8	57	5,7	52	6,9	75	7,0
63	6,9	53	6,0	69	7,2	120	9,9
100	8,9	96	8,2	65	8,2	115	10,0
76	8,7	95	9,0	75	8,7	48	5,5
80	8,2	68	7,0	55	6,8	45	5,4

 

7. Зерттелген белгілер арасындағы корреляцияларды есеп- 
тегенде мынандай мәліметтер алынды:

г=0,56±0,5 г=0,56±0,35 г=О,87±О,1

г=0,25±0,12 г=0,32±0,04 г=0,63±0,04

Осы мәліметтерден сіз қандай қорытындылар шығарар еді-ңіз?

8. Вегетациялық сосудтардағы топырақ ылғалдылығымен 
олардың ішінде өсірілген өсімдіктер салмағы арасында қандай 
төуелділік бар (59-кесте).

59-кесте

% пен алынған топырак ылғалдылыгы	Қайталанулар бойынша грамм мен алынған өсімдіктер салмағы
	1	II	III
30	3,2	3,4	2,6
40	4,4	4,8	5,0
50	6,2	6,0	6,7
60	8,2	8,3	8,4
70	9J.	9,4	9,3
80	10,4	10,1	10,4
90	8,4	8,3	8,2
100	6,3	6,3	6,0

 

Орта шамаларды пайдалана отырып график қүрындар. Онан соң корреляциялық қатынасты есептеп шығарындар.

9. Жаздық арпаның 5 сортын сынаған кезде мынандай мәліметтер алынды (60-кесте).

60-кесте

Сорттар	Қайталанулар бойынша ц/га мен алынған астық енімі
	I		II		III
Нуганс 187 стандарт	36,4		37,2		36,0
Медикум 8955		37,3		38,2	38,2
Целина 5		44_,3		42,4	42,8
Чернигов 5		42,4		40,2	42,8
Червон		32,4		30,0	28,3

 

Келтірілген мәліметтерді дисперсиялық талдау өдісімен есептендер. Қаңдай сорттар стаңцарттан сенімді түрде артық өнім берді?

10. Тәжірибе бойынша (61-кесте) дисперсиялық талдау не-гізінде сіз қаңдай қорытыңды жасаған болар едіңіз?

бі-кесте

Тыңайтқыштар	Қайталанулар бойыніиа ц/га мен алынғам астық онімі
	I	II	III
Контроль (тыңайтқышсыз)	50,0	40,5	36,5
РбО	54,6	43,2	39,5
Neo	60,4	52,4	48J
NeoPeo	78,2	67,2	60,3

 

11. Қатаң богара жағдайында және суармачы жерде өсі-рілген бидай сорттарын сынау үшін олардың тұқымдары суарылмалы жерге егілді. Тәжірибе ей жылға созылды. Екінші жылы себілген тұқым бірінші жылы суармалы жерде өсірілген тұқымнан алыңды. Дисперсиялық талдау негізшде осы төжі-рибеден (62-кесте) қорытынды жасандар.

62-кеше

 

		Тұқым егілген фон		Тәжірибе жылдары		Қайталанулар бойьшша ц/га мен алынған өнім
						I	П		III
Эритроспермум 841		Суармалы		Бірінші		32,3	31,2		33, 4
Саратов 29				к		35,4	36,0		36, 2
Эритроспермум 10		и		и		38,4	39,4		39, 0
Эритроспермум 841		Богара		Бірінші		30,4	29,5		31, 2
Саратов 29						32,4	33,2		33, 4
Эритроспермум 10			и		31,4			30,2		32, 5
Эритроспермум 841	Суармалы		Екінші		34,2			35,2		31, 2
Саратов 29					37,4			38,2		38, L  5
Эритроспермум 10			ч		40,3			41,6		40, 2
Эритроспермум 841	Богара		и		34,6			35,1		31, 7
Саратов 29					38,0			37,5		38, 9
Эритроспермум 10			и		41,4			40,1		40, 4

 

12. Жаздық бидай сортгарының масақтарындағы масақшалар саны бойынша мәліметтерді (63-кесте) дисперсиялық талдау өдісімен өңдеңдер.

Масақтағы масақшалардың саны бойынша қандай сорт-тардың арасыңца сіз сенімді айырмашылық бар деп есеп-тейсіз?

63-кесте

Сор ттар	Қайталанулар бойынша масақтағы масақшалар саны
		I	II	III	IY	Y	ҮІ	ҮІІ	ҮІІІ	IX	X
А	12	13	12	14	12	14	13	12	13	12
Б	13	14	14	15	12	13	14	12	14	12
В	15	16	15	16	17	16	15	14	17	16
Г	14	15	16	14	13	13	14	15	16	16
д	17	18	17	16	15	16	17	16	17	17

 

13. Бордың қолданылуымен қант қызылшасы өеімдікте-рінің аурута шалдығуы (64-кесте) арасындағы корреляция коэффициентін Юл формуласы бойынша есептеп шығарың-