Тәжірибе өту орны туралы мағлұмат

MS Access басты терезесі 

Басты терезе деректер қоры ашылған кездегі MS Access басты терезесі көрсетілген. MS Access деректер қорындағы барлық кестелерді, есеп берулерді, пішіндерді, сұраныстарды, қатынас құру беттерін, макростарды және модульдерді сақтайды. Сондықтан MS Access-ті бірінші рет іске қосқанда экранда деректер қорының терезесі және «Деректер қорының» саймандар тақтасы шығады. Экран бес аймақтан тұрады: тақырып, меню жолы, саймандар тақтасы, қалып-күй жолы және деректер қорының терезесі.

MS Access қосымшасы бір уақытта  тек бір ғана деректер қорымен  жұмыс істеуге мүмкіндік береді (бірақ ол кез-келген сыртқы көздерден деректер ала алады). MS Access терезесінің ішінде қор, кесте, пішін, сұраныс, т.б. құратын объектілер терезелерінің шексіз саны ашық тұруы мүмкін.

 Тақырып басты терезесінің  жоғарғы жағында орналасқан және  үш объектіден тұрады. Олар: бағдарламалар пиктограммасының көшірмесі, басты терезенің тақырыбы және осы терезені басқару пиктограммалары.

 Меню жолы ағымдағы терезе  менюін құрайды. Windows-те жұмыс  істейтін басқа да қосымшалар  секілді, MS Access менюі істегелі жатқан  жұмысыңызға байланысты өзгеріп отырады. Сонымен, Windows басқа қосымшалары сияқты, бұл менюлер айқын ретпен стандартқа сүйенеді. Егер Microsoft Office басқа бағдарламаларын қолданған болсаңыз, MS Access менюі сізге таныс.

MS Access-те саймандар тақтасы көптеген  әртүрлі батырмалар жиынынан тұрады, олардың құрамы нақты саймандар тақтасындағы қызметіне байланысты. MS Access-ке бірінші рет кіргенде экранда «Деректер қоры» деп аталатын саймандар тақтасы бар болады. Батырмалардың көпшілігі көбінесе меню командаларын таңдау немесе пернелер комбинацияларын басу арқылы жүргізілетін операцияларды орындауға арналған. MS Access экранда саймандар тақтасын басқаруға, баптауға мүмкіндік береді.

 Қалып-күй жолы басты менюдің  төменгі жағында орналасқан. Жолдың  сол жағында кесте немесе пішін өрістерінің сипаттамасы, жұмыс режимінің индикаторы және т.б. қажетті ақпараттар бейнеленуі мүмкін.

 Деректер қорының терезесі  оның жоғарғы жағында орналасқан  жеке саймандар тақтасынан және  сол жағында объектілерді басқару  тақтасынан тұрады.

 Объектілерді басқару тақтасы (кестелер, сұраныстар, пішіндер, т.б.) айқын типтегі объектілерге қатынауды қамтамасыз етеді. Деректер қорының жұмыс аймағында сәйкес категорияны таңдау кезінде көрсетілген типтегі объектілер тізімі бейнеленеді. Тізімнің жоғарғы жағында кестелер, сұраныстар, пішіндер, есеп берулер және қатынау беттері үшін сәйкес конструктор немесе шебер көмегімен көрсетілген типтегі жаңа объекті құруға арналған құралдар бар.

 Объектілер бөлімінің жоғарғы жағында Открыть, Конструктор және Создать батырмалары орналасқан. Открыть батырмасы таңдалынған объектіні ашуға арналған. Бұл объекті кесте, сұраныс немесе пішін болуы мүмкін. Кестені ашқанда кесте терезесі ашылады және кесте деректерін көріп, оны түзетуіңізге болады. Сұраныстың ашылуы таңдалынған сұранысты орындауға және іріктеу нәтижесін көруге әкеледі. Таңдалынған пішін үшін Открыть батырмасын басқанда деректерді кестелер терезесінде емес, пішіндер терезесінде көріп, оны түзетесіз.

 «Есеп берулер» категориясынан  таңдағанда Открыть батырмасының  аты Просмотр болып өзгереді, бірақ қызметі өзгермейді таңдалынған есеп беру көру режимінде іске қосылады. Егер сіз «Макростар» категориясын таңдасаңыз, онда бұл батырманың аты қайта өзгергенін байқайсыз, енді ол Запуск деп өзгерді. Бұл батырманы басқанда таңдалынған макрос іске қосылуы мүмкін.

 Конструктор батырмасы таңдалынған  объектіні толықтыру үшін, ал  Создать батырмасы жаңа объект  құруға арналған.

 Менюге шолу 

MS Access-пен өзара әрекет ағымдағы  менюден командаларды таңдау  арқылы жүзеге асырылады. Командалардың көпшілігі иерархиялық болып табылады. Осылай командалардың бірін таңдау нәтижесінде экранда оның жандандырылған менюі шығады.

Windows-те жұмыс істейтін басқа  бағдарламаларға ұқсас MS Access менюі  нақты жағдайға байланысты өзгеріп  отырады. Әрбір типтің терезесіне берілген типтің объектісіне пайдаланылатын өзінің командалар және функциялар жиыны сәйкес келеді. MS Access 2000-ның әдеттегі менюі автоматты түрде басталады және оның жиі пайдаланылатын командалары бар. Жұмыс кезінде айқын іс-әрекетті орындау үшін меню командаларын пайдаланасыз. Осы кезде MS Access 2000 меню мазмұны жиі қолданылатын командалар мен батырмалар бейнеленетіндей өзгереді.

 Егер менюден алдында пайдаланбаған команда таңдалынса, ол орнатылған менюге қосылады. Егер команда жұмыстың бірнеше сеансы кезінде пайдаланылмай қалса, MS Access оны бапталған менюден жояды.

 Меню командаларын таңдау 

 Меню жолынан командаларды  таңдау үшін келесі тәсілдердің бірін пайдалануға болады:

 • Ең қарапайым тәсілі  тышқанды қолдану арқылы жүргізіледі. Командаларды орындау үшін тышқанның  меңзерін қажетті командаға апарып, тышқан батырмасын басыңыз.

 • Егер перне тақтаны пайдаланғыңыз  келсе, алдымен меңзерді жол менюіне апарыңыз. Ол үшін F10 немесе Alt пернесін басыңыз. Сосын сәулелі нұсқағышты қажетті командаға апарып, Enter пернесін басыңыз.

 • Сәулелі нұсқағышты жылжыту  үшін ← және → пернелерін  қолданыңыз. ← пернесін басқанда, ағымдағының сол жағындағы командаға барасыз. Егер команда ең соңғы сол жағында болса, жүйелік менюге баруыңызға қажет, ← пернесін қайта басу оң жақтағы командаға апарады, яғни командаларды айналып шығасыз. → пернесінің қимылы да дәл осындай.

 • Командаларды таңдаудың  альтернативті тәсілі – пернетақта көмегімен Alt+ оның атының асты сызылған символын басыңыз. Бұл тәсілмен таңдау кезінде командалар Enter пернесін баспай-ақ орындалады.

         Microsoft Excel бағдарламасының мумкіншіліктері. Microsoft Excel – Microsoft Office дестесінің электронды кестелерді әзірлеуге және өңдеуге арналған қолданбалы бағдарламасы. Электронды кестенің басты артықшылығы – кез келген операнд мәні өзгерген кезде өрнектік тәуелділік арқылы байланысқан барлық деректерді қайта есептеу мүмкіндігі.  
   Microsoft Excel-дің қолданылу аясы өте кең. Excel терезесі дайын кесте болып табылатындығының арқасында ол көбінесе қандай да бір есептеулері жоқ, жай кесте түрінде ғана көрінетін құжаттар (кестелер, прайс-беттері, т.б.) жасау үшін қолданылады.

Excel-де сызбалар мен диаграммалардың алуан түрлерін оңай жасауға болады (спортпен айналыса бастаған уақыттан бергі дене салмағаның азаю сызбасы, мал басы санының өсуі диаграммасы, т.б.).

Excel-ді қарапайым пайдаланушылар  элементар есептеулер жүргізу  үшін қолдана алады (отбасы бюджеті, ақшалай қаражаттың кірісі мен шығысы).  
Excel-де көптеген математикалық және статистикалық жетелер болуы арқасында оны мектеп оқушылары мен студенттер курстық және зертханалық жұмыстар есептерін шығару үшін пайдалана алады.

 Excel бухгалтерияда қарқынды қолданылады – көптеген фирмаларда бұл құжаттар мен есептерді рәсімдеудің, диаграммалар жасаудың негізгі құралы. Онда бұл үшін қажетті жетелердің барлығы бар.

 Excel бағдарламасын Microsoft Windows-тың кез келген басқа бағдарламаларын қосу үшін қолданылатын тәсілдерінің бірімен іске қосуға болады.

Кеңінен тараған амалдардың бірі – Бастау мәзірінен Барлық бағдарламалар тармағын және Microsoft Excel тармағын таңдау. Орнатылған Microsoft Office дестесінің нұсқасына қарай, бұл тәсіл мынадай ретпен де орындалуы мүмкін: Бастау – Бағдарламалар – Microsoft Office - Microsoft Excel немесе Бастау – Бағдарламалар – Microsoft Excel.

           Тағы бір тәсіл – Бастау мәзірінде Жегу тармағын таңдап, ашылған терезеде Excel деп жазып, Жарайды батырмасын басу.

           Үшінші тәсіл – Жұмыс үстеліндегі бос орынды тінтуірдің оң жақ батырмасымен шертіп, мәтінмәндік мәзірден Жаңа – Microsoft Excel парағы әмірін таңдау. Сонда .xls деген кеңейтілуі бар бос файл жасалады – екі рет шертіп оны іске қосамыз.

            Сондай-ақ, егер жұмыс үстелінде немесе жылдам іске қосу үстелінде лақап бар болса, соны шертуге де болады.

 Excel құжаты “xls” кеңейтіміне ие және Кітап деп аталады. Кітап парақтардан тұрады. Үнсіз келісім бойынша олар үшеу етіп жасалады. Парақтар арасында терезенің төменгі жағындағы «Парақ1» және т.с.с. сілтемелерді пайдаланып ауысып жүруге болады.

Электронды кесте нөмірленген жолдар және латын әліпбиі әріптерімен белгіленген бағандар жиынтығы болып табылады.Баған мен жолдың қиылысқан тұсында кестенің ең кіші құрамдас бөлігі – ұяшық орналасқан. Әр ұяшықтың баған әрпі мен жол нөмірінен құралатын айрықша мекен жайы бар (мысалы, “A1”, “B4”).

Microsoft Excel-де сүзгілеу кезінде  іріктеліп алынған жолдарды олардың  ретін өзгертпей және орындарын  ауыстырмай өңдеуге, пішімдеуге, оларға негізделген диаграммалар жасауға, басып шығаруға болады.

 Өзсүзгі әмірін пайдалану кезінде сүзгіленетін тізімдегі бағандар атауларының оң жағында көрсеткілері бар батырмалар пайда болады. Microsoft Excel сүзгіден өткен элементтерді көгілдір түспен белгілейді.

        Арнайы бағдарламалар.Арнайы бағдарламаларға графикалық, мәліметтер қорымен жұмыс жасайтын бағдарламалар , күрделі функциялармен есептеу жұмыстарын орындайтын бағдарламаларды жатқызамыз.

         Corel Draw векторлық графикалық  редакторы туралы  түсінік.                                                                                          СorelDRAW – машиналық графиканың нағыз шедеврлерін жасау үшін қолданылатын компьютерлік дизайнердің құралы. Түрлі-түсті көркемдеулерді; күрделі сызбаларды, кітаптар мен журналдар мұқабаларының фигуралық кітапталарын, фотографиялық шын және фантастикалық шын емес бейнелейлерді; дайын бейнелеулерді редакциялау үшін, графикалық Web-беттерді құру үшін, т.б. жасау үшін қолданылатын қолайлы игеруге қарапайым құрал. Векторлық графика да қолданылады, оның көмегімен сапаны жоғалтпай, бейнелеуді бірнеше есе көбейтуге болады, ал мысалы Paint редакторында суреттерді растрлық берілуі кезінде ондай мүмкіндік жоқ. Сorel Draw винчестерде жадының 120-дан 700 МБ алады. Векторлық графика безендіру және сызба бейнелеулерін құру үшін пайдаланылады. Векторлық графикада Қисық негізгі объекті болады. Оны көбейткен кезде векторлық бейнелеулердің сапасы өзгрмейді. Мысалы, Сorel-де машина жазба бетінен бірнеше метрлік плакаттарға дейінгі көлемде бейнелеулерді құруға болады. Сorel-ге кіруде экранның ортасында тікбұрыш орналасқан, мұнда өз объектінді құруға болады. Объектті беттің сыртында құруға да болады, ал бетте таңдаған беттін форматына өз объектілерінді орналасуын және көлемін өлшеу үшін қолдануға болады. Сorel Draw – бірнеше беттен тұрады, оны толықтыру, жою, басқа атымен атауға болады. Клон – оригиналға еңгізелген барлық өзгерістерді қабылдайтын объекттің дубликаты. Свиток – вкладка - әр түрлі эффектерді: бұрылыстарды, айналуларды, түсте өзгертуді, т.б. құру үшін аспаптардың қосымша панелі. Объект – құжаттың фрагменті. Объекттер бір-бірімен қиылысу, бір-біріне үстіне жапсырылуы мүмкін, олардың көмегімен түрлі-түсті мәтіндердің комбинацияларды, суреттерді жасауға болады. Интерактивтілік – басқарылатын режім. Интерактивті құралдар өте қарапайым және қолдануға тиімді. Бұрынғы кезде қызметіне бірнеше меню мен терезелерді ашу жатса, бүгінгі күні интерактивті панель көмегімен екі объекттің арасында өткелді құру үшін тышқанмен бір объекттен екіншіге жүргізу жеткілікті. Түрлі-түсті модельдер Сorelде түрлі-түсті модельдер пайдаланады:

     1.RGB – (қызыл + жасыл + көк) – бейнелеулерді экранға шығару үшін

     2.CMYK – (көгілдір + қызыл + сары + қара) – баспа өнімін жасау үшін

     3.HSB – (рең + қою бояу + жарық) – жеке көркем шығармаларды жасау үшін

     Кеңес: Сorel үйреніпалу, тышқанның оң жакты кнопканы қолданыпалыңыз. Бүкіл кнопкаларда, аспаптарда, объектлерде, экранның элементерде шертеңіз. Контексті-тәуелділікті меню шығады, қажетті әрікеттерді іздеп аласыз. Дайынды fileды .CDR расширение Сorelде басқа форматта fileдардың өңдеуге болады: .CPT, .TIF, .PCX, .BMP, .GIF, .PCD (файл түрі)|PCD]], .JPG, .IMG, .ICO және басқалар. Объекттерді ерекшелеу Әр түрлі өзгерісте объект немесе объектірінің топты дайындау үшін – форматты, түсті, орналастыру, өзгерту үшін ерекшелеу қажет болады.

    Жұмыс үстелінің элементтері Corel DRAW 12-ні іске қосу. Экранда бастапқы бағдарламаның диалогы пайда болады. New Graphic-ті таңдаймыз, жаңа құжат ашу үшін тышқанмен тиісті суретті шертеміз. Бағдарлама іске қосылғаннан кейін терезе 1-ші суреттегідей бейнеленген. Windows бағдарламасында жұмыс тәжірибелері барларға бір қарағаннан көптеген элементтерді тануға болады. Осы элементтер басқа да бағдарламаларда бар.  Бастапқы диалог жабылады және илюстрациямен жұмыс істеуді бастай аласыз.

 

                 4-сурет. Corel Draw векторлық графикалық  редакторы.

 

Айналдыру жолдары

Ол суреттің үстімен қозғалуға мүмкіндік береді. Ал өлшеуіш сызықтары элементтерді тура өлшейді. Түстермен жұмыс жасау үшін терезенің оң жағында түс палитрасы орналасқан. Қалып-күй қатарында әр түрлі ақпараттар шығады. Олар редактормен жұмыс жасауды жеңілдетеді.

Негізгі жұмыс жасау құралы құрал-саймандар тақтасында орналасақан. Осы тақтадағы түймелер редактрлеудегі кез келген операцияны тез және жеңіл орындайды. Әсіресе қызықтысы Property Bar панелі (Панель своиств). Осы панелдегі түймелер сіздің ісіңізге қарай пайда болып немесе жоғалып кетеді. Қай уақытта болса да Property Bar панелінен керекті және пайдаланылатын құралдарды таба аласыз.

Түс палитрасы

Түс палитрасы түс контурын немес таңдау үшін қолданылады. Әдетте палитра бір жолдан тұрады және терезенің төменгі бөлігіне қыстырылған. Құйманың түсін таңдау үшін тышқанның сол жақ батырмасымен палитрада шертеміз, ал контурдың түсін тышқанның оң жақ батырмасын басу арқылы таңдаймыз. Нәрсенің құймасын немесе контурын алып таустау үшін x-ұяшығын шертеміз, ол палитраның мол жақ бөлігінде.

Палитра түсін 3 жолға ұлғайтуға болады «Стрелка вверх» батырмасы басу керек. Ол палитраның оң жақ бөлігінде. Түстер жинағы палитрада көрінетін, түс моделіне байланысты анықталады.