Орын |
елдер |
Туристік қызметтер |
1 |
Франция |
76.5 |
2 |
Испания |
49.5 |
3 |
США |
44.5 |
4 |
Италия |
39.1 |
5 |
Қытай |
33.2 |
6 |
Великобритания |
23.6 |
7 |
Канада |
19.7 |
8 |
Мексика |
19.6 |
9 |
Австрия |
18.3 |
10 |
ФРГ |
17.9 |
Осы көрсеткіш бойынша
халықаралық кіру нарығы халықаралық
туризмнің түсім көлемі бойынша анықталады,
шетел қонақтарының туристік қызметтерге
жұмсалатын шығын негізі болып табылады.
Халықаралық туризмнің
шығу нарығының өлшемі елден шет елдерге
шығу резиденттерінің саны бойынша анықталады
және олардың шет елге келгеннен кейінгі
жұмсалған ақша сомасы.
Халықаралық туристік
шығындар «шет елдерге шығушы қонақтардың
шығыны, сонымен қоса ұлттық тасымалдауға
халықаралық тасымалдау төлемі. Сәйкестік
мінездеме мақсаты бойынша халықаралық
валюталық өор төлем балансы халықаралық
тасымалдау шығындары жеке сызықта көрсетілу
қажет.
Шет елдің туризмнен
кіріс сомасы бойынша бірінші ондықтағы
лидер елдерін көрсетеміз.
2000 жылғы шетелдік
туризмнің туристік қызметтерді
экспорттаушылардың соммасы . Бірінші
ондық елдер.
орын |
елдер |
Кіріс туризмнің түсімі,
АҚШ млн.долл .
|
1 |
АҚШ |
73.0 |
2 |
Испания |
25.2 |
3 |
Франция |
24.7 |
4 |
Италия |
31.0 |
5 |
Великобритания |
21.0 |
6 |
Германия |
19.6 |
7 |
Қытай |
14.1 |
8 |
Австрия |
11.3 |
9 |
Канада |
10.3 |
10 |
Мексика |
7.8 |
Нақты туристік қызметті
өндірушілерге турларды сату санын мақсатты
туристік нарықта анықтау болып табылады.
Маркетингтік стратегиялық
шешімді өндіру үшін мақсатты сегментті
таңдау, өтіс каналдарын, баға саясатын
жетілдіру және көптеген басқа да тапсырмалардың
шешімін зерттеу нарығында әрдайым жүргізіп
отыру қажет.
Келесі туристік нарықтың
зерттеу мақсаттары:
нарықтағы тенденциялық өзгерісті
айқындау және жалпы мінездеме беру;
нарықтағы бәсекелестік жағдайын бағалау;
негізгі қолданушыларға мінездеме
беру:
осы нарықтағы қызметті және
өнімнің алға басу системасын анықтау;
сыртқы ортаның даму тенденциясының
туристік ұйым жұмысына әсер ететінін
айқындау және тағы басқа.
Осы зерттеу нәтижесінде
нарық конъюнктурасын белгілі (кезеңдегі)
уақыттағы оның жағдайын, экономикалық
өзара әрекеттерін, әлеуметтік-экономикалық,
әлеуметтік-саясаттық, табиғи және басқа
факторларды анықтайды.
Туристік нарықтың
конъюнктурасын мына параметрлер мінездеме
береді: туристік қызметтің ұсыныс және
сұраныс қарым-қатынасы, кіріс және баға
сәйкестігі, мемлекеттік басқару дәрежесі.
Нарықтың конъюнктуралық
анализ обьектілері мыналар:
нарық қатысушылары (партнерлар,
жеткізушілер, делдалдылық, қолданушылар,
бәсекелестер)
өндірістің көлемі, динамикасы, құрылымы және жеке туристік қызметті пайдалану (бәсекелестік фирмалар, олар арқылы жасалған туристік қызметтің көлемі, әр түрлі ұсынылатын маршруттар мен қызметтер, ұсыныс және сұраныс өзара қарым-қатынасы).
Резерв дәрежесі ( қолданушылар
ортасында турфирманың мүмкіншілігін
жоғарылату, маршруттарды географиялық
ұлғайту, қызмет атаулары)
Баға динамикасы (бәсекелестерде,
туристік қызметтерге сәйкес орта нарықтық
курс бағасы);
Нарық құрылымында жарнамалық
жұмыс, өндірістік жинақтаушы ерекшеліктері.
Турфирмалардың даму
стратегиясында маркетингтік өнім нарық
анализ конъюнктурасы маңызды роль атқарады.
Конъюнктура білімі
және нарықтық дамуын болжау мүмкіншілігін
балауға және негативті әсері, осыған
байланысты ұйымның жұмысының нашар және
күшті жақтарына объективті баға беру
– 8//ЮТ анализі.
8//ЮТ- анализін жүргізу
кезінде туряирмалардың ағымдағы
жағдайын ішкі фирмалық және
сыртқы факторлардың әсерін қарастырады.
Сыртқы факторларға
нарықтық макроайналасын мінездеме беретін
8ТЕР-деп аталатын факторлар жатады. 8ТЕР-факторларының
анализі кезінде халықаралық туризмде
мынадай элементтер қарастырылады: макроайналасы,
экономика, ғылыми-техникалық прогресс,
саясат орталары, демография, мәдени және
табиғи орталары.
Экономика. Туристік нарықтың конъюнктура
анализі кезінде экономика жағдайына
және орналасу тенденциясына көңіл аудару
қажет (ВВП динамикасы, төлем балансының
жағдайы, инфлияция процестері, аудан
бойынша жұмыссыздық деңгейі, динамика
және кіріс деңгейі) . Экономиканың факторларға
демек сұранысқа және алушы қабілетіне
әсер етеді. Жалпы алушы қаблеттілігі
ағымдағы кіріспен, баға деңгейімен, несие
дамуы және нақты жинақ қорымен анықталады.
Ғылыми-техникалық прогерсс. Осы
аймаққа өзгерістер үлкен еңбекпен болжауланады:
мемлекеттік белгілі бір саланың дамуындағы
бірінші кезекте үлкен корпорациялар
қаражат салуын бақылауға болады. Кәсіпкерге,
өнімді технологиялық өзгерістер қызықтырып,
өзінің қызығушылығын жаңа техникалар
пайда болуымен бақылап отыру қажет.
Саяси орта. Бұл жерде саяси тұрақтылық,
заңдылық актылар, өкімет органдарының
ісі жөнінде, туризм индустриясының ұйымдастыру
жұмысын реттеуші, мемлекет арасындағы
қарым-қатынастар, қоғамдық институттардың
әсері (мыс: адам құқығы).
Демография. Нақты жағдайда бәсекелестік
бейне факторлары; демографиялық трендтер,
жасы бойынша топ-топқа бөлу, жынысы, ұлттық
қажеттіліктері және басқа да статистикалық
белгілері болып табылады.
Оңтүстік
Америка – батыс жарты шардың
оңтүстігіндегі құрлық.[1] Жерінің аумағы (аралдарымен
қоса есептегенде) 18,28 млн. км². Халқы 340
млн. адам (2000). Солтүстіктеноңтүстікке қарай 7150 км-ге, батыстан
шығысқа қарай 5150 км-ге созылған. Құрлықтың
солттүстіктен Кариб теңізімен, батысын Тынық мұхиты, шығысын Атлант мұхиты, оңтүстіктен Магеллан,
Дрейк бұғаздарының суы шайып жатыр. Солтүстік-батысында
жіңішке Панамамойнағы арқылы Орталық
және Солтүстік Америкамен жалғасады. Ең биік
жері – Аконкагуа(6960 м). Теңіз деңгейінен
ең төмен жатқан жері – Вальдес ойысы (–40 м). Оңтүстік Америкадағы
ең ұзын өзен жүйесі – Амазонка (Мараньон саласымен
қоса есептегенде – 6437 м). Дүние жүзіндегі
теңіз деңгейінен ең биік орналасқан көл
– Титикака (биіктігі 3812 м), ең
биік су құламасы – Анхель (1054 м) және ең
биік жанартау – Льюльяйльяко осында
орналасқан. Оңтүстік Америка құрамына
Отты Жер, Фолкленд, Галапагос аралдары,
Чили топаралы, т.б. ұсақ аралдар кіреді.
Мазмұны
[жасыру]
Жер бедері
Оңтүстік
Американың картасы.
Оңтүстік Американың
батыс бөлігін Кордильера тау жүйесінің жалғасы
– Анд таулары алып жатыр. Ол қатпарланып
созылған Солтүстік, Орталық, Оңтүстік
Анд жоталарынан тұрады. Солтүстігінде Венесуэланың Кариб Андысы 2 тізбек
құрайды. Колумбия Кордильерасы Шығыс,
Орталық, Батыс болып бөлінеді. Эквадор
Андысында Чимборасо (6310 м), Котопахи (5897
м), Сангай (5230 м) жанартаулары кездеседі.
Орталық Анд енді, кең (750 км). Мұнда Титикака
көлі, батыс жағалауында Атакама шөлі,
Льюльяйльяко жанартауы орналасқан. Оңтүстік
Анд Басты Кордильера мен Жағалық Кордильерадан
тұрады. Ең оңтүстігіндегі Патагония Андысы
батысқа қарай Патагония үстіртіне ұласады.
Құрлықтың солтүстік-шығысындағы Гвиана
таулы үстірті мен шығысындағы Бразилия таулы үстіртін дүние
жүзіндегі аса ірі ойпаттардың бірі –
Амазона ойпаты бөліп жатыр. Ол Ориноко
өзенінің сол жағындағы Ориноко Льяносы
ойпатымен жалғасқан.
Геологиясы
Оңтүстік
Америка рельефі.
Құрлықтың шығысы негізінен
жазық және таулы-үстіртті болып келеді,
бұл бөлік ежелгі Гондваналық Оңтүстік
Америкалық платформада орналасқан. Платформаның
қазіргі іргетасы архей-протерезойлық
қалқандар түрінде (Гвиана, Батыс және
Шығыс Бразилия) жер бетіне шығып жатыр.
Ол кристалды тақтатас, гранитті гнейс
пен кварциттен құралған. Абстракциялық
жасы 1,5 – 4 млрд. жыл аралығында. Олардың
арасында қат-қабаттық интрузия мен жанартаулық
әрекеттер әсерінен қалыптасқан конгломераттар
(Рорайма формациясы) кездеседі. Әсіресе
Бразилия қатпарлығы ежелгі құрылымдарға
көптеген өзгерістер жасап, қазіргі жер
бедерінде Орталық және Шығыс Бразилия
қалқандарындағы орталық массивтер мен
тұқылды таулы үстірттер жүйелерін қалыптастырды.
Олар бір-бірінен тектоникалық Парнойбо,
Сан-Франсиску және Парана ойыстары арқылы
бөлініп жатыр. Гвиана мен Бразилия таулы
үстіртіне сәйкес келетін, тұтастай көтерілген
аймақ аралығында өте үлкен алқапты алып
жатқан Амазона, Ориноко, Ла-Плата ойпатты
жазықтары қалыптасты. Жер бедері біртегіс,
көбінесе батпақты, континенттік шөгінділермен
жабылған қат-қабатты аккумулятті ойпаттар
түрінде болып келеді. Юра-бор дәуірлеріндегі
Оңтүстік Атлант мұхиты табанындағы тектоникалық
қозғалыстар әсерінен Парана ойысында
терең жазықтар пайда болды. Батыстағы
Анд жүйесінің қалыптасуы герцин қатпарлығынан
басталады, бірақ негізгі тау жасалу Тынық
мұхиттық геосинклиналды белдеудегі кейінгі
альпілік қатпарланумен байланысты әлі
де жалғасуда. Жанартаулардың атқылауы
өте күшті болған Орталық Анд таулы қыратында
терең тектоникалық жарықтар (грабендер)
мен әрекетті жанартаулар жүйесі қалыптасты.
Тау жүйесінің биіктеуі және Антарктида
құрлығымен жақын жатуына байланысты
плейстоцендік мұз басу жүрді. Патагония Андысының
тау басы түгелдей мұздықтармен жабылған.
Соның әсерінен Патагония Андысының батыс
жағалауында мұздық жер бедері пішіндері
мен жағалаудың фьордты және шхерлі типтері
кездеседі.
Кен байлықтары
Оңтүстік Америка қойнауы
кен байлықтарына, әсіресе мыс, темір, марганец, молибден, қалайы, полиметалл мен сирек
кездесетін метал кендеріне өте бай. Темір
кенін өндіруден Бразилия дүние жүзінде
2-орынды, Чили мыс кенін өндіруден
дүние жүзінде 1-орынды иеленеді. Перу, Чили, Боливия жерінде, Бразилияда
алтын мен алмастың ірі кен орындары кездеседі.
Боливияда солтүстіктен оңтүстікке қарай
940 км-ге созылып жатқан қалайы белдеуі
орналасқан. Теңіздің жағалық жазықтары
мен синеклизаларында мұнай мен газдың
мол қоры кездеседі. Маракайбо, Ориноко,
Магдалена, Гуаякиль ойыстарында мұнайдың,
Амазона ойпаты мен Бразилия таулы үстіртінің
оңтүстік-шығысында тас көмірдің ірі кен
орындары бар. Колумбия Кордильерасындағы
замартастың, Чилидің солтүстігіндегі
алтынның және селитраның мол қоры дүниежүзілік
маңызға ие.
Климаты
Оңтүстік Америка дүние
жүзіндегі ең ылғалды құрлық, әрі жерінің
басым бөлігі төменгі ендіктерде орналасқандықтан
күн сәулесін де мол алады. Оңтүстік Америка
6 климаттық белдеу деңгейінде орналасқан. Климаттағы өзгерістер әсіресе
жауын-шашынның маусымдылығына тікелей
тәуелді. Сол себепті құрлық үстінде қысым
жыл бойы көршілес мұхит айдындарынан
төмен болады да, ауа массалары оның ішінде
экваторлық және муссонды-пассаттық циркуляция
басым түрде құрлыққа қарай бағытталған.
Оңтүстік Американың орографиялық ерекшелігі,
яғни батыстағы Анд тау жүйесі құрлықта
меридиан бағытында ауа қозғалысының
қалыптасуына әсер етеді. Атлант мұхитына
қарай жазық жер бедері басым болғандықтан
мұхиттың климатқа әсер ету дәрежесі күшейеді.
Қаңтар айында құрлықтың басым бөлігі
қатты қызады. Ең қатты ыситын жер – Гран-Чако
жазығы, ондағы абстракциялық максимум
температура 49°С. Суық Перу ағысы шайып
өтетін құрлықтың батыс жағалаулық бөлігі
шығыспен салыстырғанда әлдеқайда салқын
әрі құрғақ болады, бұл Атакама шөлінің
қалыптасуына себепші болды. Жауын-шашынның
мөлшері мен оның таралуы құрлық бойынша
біркелкі емес. Ылғалдың ең көп түсетін
жері Колумбияның батысы мен Чилидің оңтүстігі
(5000 – 8000 мм), Амазонияның батысы мен оған
жалғас жатқан Анд етегі, Гвиана таулы
үстіртінің батысы, Бразилия таулы үстіртінің
шығыс беткейінде 2000 – 3000 мм және одан
да мол, ал құрлықтың қалған бөліктері
1000 – 2000 мм-ге дейін ылғал алады.
Ішкі сулары
Игуасу сарқырамасы.
Копакобана жағажайы.
Оңтүстік Америка-көптеген
өзендермен су жолдарының отаны, [2]өйткені Оңтүстік Америка
дүние жүзіндегі ең суы мол құрлық, басқа
құрлықтармен салыстырғанда онда екі
есе артық жауын-шашын түседі. Жер бетіндегі
құрлықтың 12%-ын құрайтын оның аумағына
дүние жүзіндегі өзендер ағынының 27%-ы
тиесілі. Құрлық пішіні, оның климаттық
жағдайы мен орографиялық құрылымы, жер
бедері ірі өзен жүйелерінің қалыптасуына
мүмкіндік береді. Ірі өзендердің көпшілігі
Атлант мұхитына құяды. Дүние жүзіндегі
суы ең мол өзен – Амазонка осы Оңтүстік
Америкада орналасқан. Мұндағы өзендердің
гидроэнергетикалық әлуеті өте жоғары.
"Амазон өзенінің тармақтары" деген
жалпы атауымен белгілі бұл су көздеріне
Аргентине өзендері,Боливия өзендері,Бразилия
өзендері,Чили өзендері,Колумбия өзендері,Эквадор
өзендері,Флокленд аралдары өзендері,Француз
Гвинеясы өзендері,Гайана өзендері,Парагвай
өзендері,Перу өзендері,Суринам өзендері,Уругвай
өзендері және Венесуэлла өзендері жатады.
Төрт маңызды суландыру жүйесі-Амазон,Рио
де ла Плата( Парагвай,Парана және Уругвай
өзендері),Ориноко және Сан-Франциско
құрлықтың төрттен үш бөлігін алып жатыр.