Азия мен Африка елдерін отарлау

 Испания. Ішкі және сыртқы жағдайы. Азаматтық соғыс. Франкизм.

Орталық және Оңтустік-Шыгыс Еуропа елдері. Чехословакия, Венгрия, Польша, Югославия, Болгария, Румыния. Олардың экономикалық-саяси омірі. Билеуші топтардың саясаты. Кеңестік Ресей. Азамат соғысының басталуы, оның себептері. Ресейде кеңес өкіметінің құрылуы және нығаюы. КСРО құрылуы және 1922-1924 жылдардағы дамуы. Ішкі-сыртқы саясаты. Жаңа экономикалық саясат, мәні. Әкімшіл-әміршіл жүйе. Индустрияландыру. Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру және оның зардаптары. Ашаршылық. Жаппай қырғынға ұшырау. Қоғамдық-саяси өмір, мәдени революция. Ұлттық интеллигенпияны жою. Орыстандыру. Тоталитаризм - XX ғасырдың саяси феномены.

АҚШ және Канада. АҚШ-тың бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі экономикалық және саяси дамуы. Ішкі саяси бағыттың өзгере дамуы. Гувер үкіметінің ішкі саясаты. Әлеуметтік жөне демократиялық қозғалыс. АҚШ-тың 20-шы жылдардағы сыртқы саясаты. 1929-1933 жыддардағы экономикалық дағдарыс. Ф. Рузвельттің "жаңа бағыты".

Канаданың экономикалық және саяси дамуы. Буржуазиялық реформизм. Мемлекеттік-монополистік капитализмнің (ММК) даму жолдары. Кейнсиандық, оның мәні. Батыстың дамыған еддері мен АҚШ-тың экономикасы мен саясатындағы либерализмнің нығаюы.

Латын Америкасы елдері. Бірінші дүниежүзілік соғыстың Латын Америкасы елдерінің өлеуметтік-экономикалық дамуына тигізген әсері. Аргентина, Чили, Уругвайдағы буржуазиялық реформизм. Мексика революциясы және А.Обрегон үкіметі. Никарагуадағы сандинистер қозғалысының АҚШ-қа қарсы күресі және Сомоса диктатурасының орнауы. Бразилиядағы буржуазиялық революция. Чилидегі революциялық оқиғалар.

 Екі согыс аралығындагы Азия және Африка елдері (7 сағат)

    Жапония. Корея. "Күріш елдері". Париж және Вашингтон конференцияларьшдағы Жапония. Танака үкіметінің саясаты. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс. Жапонияның Азиядағы озбырлығы. Кореядағы жапон отаршылдарының саясаты. 1919 жылғы Кореядағы көтеріліс жоне Жапония реформалары. Саяси ұйымдардың құрылуы. Жапонияның Қытайдағы әрекеттері.

Қытай. Монғолия. Қытайдың бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі жағдайы. "1919 жылғы 4 мамыр козғалысы". Қытай коммунистік партиясының құрылуы. 1920-1922 жылдардағы саяси партиялар және саяси күрес. Сунь Ятсен. Ұлттық майдан. 1925-1927 жылдардағы үлттық революция. Бірінші Гоминьдан тәртібінің қалыптасуы. Гоминьдан мен Қытай коммунистік партиясының арасындағы қарулы күрестің басталуы. Жапон агрессиясы және озбырлығына қарсы күрестің басталуы. Қытай 1937-1945 жылдардагы Жапония агрессиясына қарсы соғыс кезеңінде (1937-1945 жылдар).

Монғолияның ішкі және сыртқы жағдайы. Халық революциясы және Монғол Халық Республикасының жариялануы. Елдің 1924-1940 жылдардагы дамуы. Социалистік озгерістер және олардың зардаптары.

Оңтүстік-Шығыс Азия елдері. Осы аймақтағы елдердің әлеуметгік-экономикалық және саяси жағдайы. Отаршылдарға қарсы ұлт-азаттық күрестің кезендері. Саяси ұйымдар мен партиялардың қызметі. Батыс елдерінің ұстаған саясаты. Жапонияның Оңтүстік-Шығыс Азиядагы саясаты. 1929-1933 жылдардагы дүниежүзілік экономикалық дағдарыс. Үндіқытай түбегі халықтарының ұлт-азаттық қозғалысының өрлеуі. Индонезия.

Үндістан. Елдің саяси және экономикалық дамуы. К.М.Гандидің ілімі мен қызметі. Ұлт-азаттық қозғалыстың өршуі. Халифаттық қозғалыстар. 20-шы жылдардың соңы, 30-шы жылдардьщ басындағы экономикалық дағдарыс және саяси жағдай. Англияның Үңдістандағы саясаты. Үндістанның конституциялық құрылысы туралы мәселе. Соғыс алдындағы ел ішіндегі саяси күрес.

Иран. Ауғанстан. Иранның ішкі және халықаралық жағдайы. Англияның Иранды басып алуы. Ұлт-азаттық қозғалыс. Кеңестік Ресеймен қатынастары. 1925 жылгы төңкеріс және Пехлеви әулетінің билікке келуі. Үкімет саясаты. Шет елдердің экономикалық ықпалы. КСРО-мен қарым-қатынастың орнауы. Елдің 30-шы жылдардағы жағдайы. Ауғанстанның тәуелсіздік үшін күресі. Жас ауғандықтар. Елдің 30-шы жылдардағы ішкі дамуы.

Түркия. Бірінші дүниежүзілік соғыста Түркияның жеңілуі және оның зардаптары. Сұлтан үкіметінің саясаты. Ұлт-азаттық күрестің басталуы. Мұстафа Кемалдың саяси қызметі. "Құқық қорғау қоғамы". 1921-1922 жылдардағы Түркия-Ресей келісімдері. Сакарийдегі шетел әскерлерін талқандау және Түрік республикасының жариялануы. Түркия ұлт-азаттық қозғалысының сипаты. Саяси-әлеуметтік және экономикалық өзгерістер. Елдің сыртқы саясаты.

Азия мен Африкадағы араб елдері. Араб елдерінің бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдайы. Батыс елдерінің отарлау саясаты. Протектор тәртібі. Азиядағы араб халықтарының ұлт-азаттық қозғалыстарының өрлеуі. Ирак, Сирия мен Ливан, Палестина мен Трансиордания. Араб түбегіндегі жаңа мемлекеттердің құрылуы.

Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Африка араб елдерінің әлеуметтік-экономикалыц және саяси ілгерілеулері. Мысыр. Ұлттық қозғалыс. Мароккодағы ұлт-азаттық күрес. Риф республикасы. Алжир мен Тунистегі Францияның саясаты. Ливиядағы Италия үстемдігі. Судандағы жағдай. Англия-Мысыр кондоминиумы. Араб елдерінің 30-жылдардағы дамуы. Тропикалық және Онтүстік Африка елдері. Отарлық жүйелер. Африка қоғамының әлеуметтік құрылымы. Ұлттық ұйымдар, олардың талаптары. Оңтүстік Африка одағы. Ақ нәсілшілдердің үстемдігі. Экономикалық даму және буржуазиялық қатынастардың нығаюы. Жұмысшы қозғалысы. Африкалық Ұлттық Конгресс (АҮК). Коммунистік партияның қызметі.

Екі согыс аралығындагы халықаралық қатынастар (2 сагат)  

Соғыстан кейінгі бейбіт реттеу және Версаль жүйесі.

Жаңа елдердің шығуы. Әлем картасындағы саяси өзгерістер мен дүние жүзін қайта құру мәселелері. Ұлттар Лигасы және оның қызметі. Вашингтон конференциясы. Ұжымдық қауіпсіздік үшін күрес. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс кезіндегі халықаралық қатынастар және Версаль-Вашингтон жүйесінің күйреуі.

Озбырлық саясат ұстаған елдер тобының құрылуы.

Жапонияның Қытайға  шабуылы. Литтон комиссиясы және Жапонияның Ұлттар Лигасынан кетуі. Еуропа мен Африкадагы озбырлы елдердің қимылдары. Мюнхен конференциясы және Германияның Чехословакияны басып алуы. Италияның Эфиопияны басып алуы. Екінші дүниежүзілік соғыс қарсаңындағы халықаралық дағдарыс. Австрияны қосып алу (аншлюс). КСРО мен Германия арасындағы бір-біріне шабуыл жасамау туралы пакт және оның Еуропаны бөлшектеудегі рөлі.

Екінші дүниежүзілік согыс (1939-1945 жылдар) (4 сағат)

Екінші  дүниежүзілік согыс (1939-1945 жылдар). Еуропадағы соғыс сахнасы. Германияның Польшаны басып алуы. Батыс елдері Англия мен Францияның Германияға қарсы соғыс жариялауы - екінші дүниежүзілік соғыстың басталуы. Францияның жеңілуі. Германияның Батысқа шабуылы. Фашистердің Балқан түбегіндегі шабуылы. КСРО-ның Финляндияға қарсы соғысы және нәтижесі. Фашистік агрессияға қарсы халықтардың азаттық күресінің басталуы.

Азия-Тынық мухиттағы соғыс қимылдары. Жапонияның Үңдіқьггай елдерін басып алуы. Жапонияның Перл-Харборға шабуылы жөне АҚШ-ның соғысқа кіруі. Жапон әскерлерінің әскери іс-қимылдары. Қытайдагы соғыс қимылдары.

КСРО-дагы ¥лы Отан соғысы. Қызыл Армияның жеңілістері, олардың себептері. Мәскеу түбіндегі шайқас. Қазакстандықтардың ерлігі. Сталинград пен Кавказды қорғау. Курск шайқасы. Шығыс майдандагы кеңес әскерлерінің шабуылға шығуы. Шығыс және Оңтүстік-Шыгыс Еуропа елдерін азат ету. Одақтас елдердің батыс майдандагы шабуылы. Италияның тізе бүгуі. Екінші майданның ашылуы. Германияның тізе бүгуі. Потсдам конференциясы.

Жапонияны талқандау. КСРО-ның Жапонияға қарсы соғыс ашуы. АҚШ шабуылдары. Ядролық каруды қолдану. Жапонияның тізе бүгуі. Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталуы.

Қайталау (1 сагат)

 

 

 

Екінші бөлім.    XX ғасырдың екінші жартысындағы  әлем елдері (26 сағат)

XX гасырдың екінші жартысындагы Еуропа мен Америка елдері (12 сагат)

Англия. Лейбористер үкіметінің реформалары. Национализациялау. Әлеуметгік саясат. 1960-1980 жылдардағы әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық саяси даму. М.Тэтчер үкіметінің ішкі-сырткы саясаты. 90-шы жылдардағы Ұлыбритания.

Франция. 1946-1958 жылдардагы Төртінші республика. Ш. де Голль және Бесінші республика. 1968 жылғы мамыр-маусымдағы оқиғалары. 1981 жылғы сайлау. Солшыл күштердің жеңісі. Франсуа Миттеран. 90-шы жылдардағы Францияның дамуы.

Германия. Елдің екіге бөлінуі. ГФР мен ГДР дамуы. 50-60-шы жылдардағы ГФР-ның жағдайы. 1962-1982 жылдардағы социал-демократтар үкіметінің ішкі-сыртқы саясаты. Христиан-демократтардың билікке келуі. Германияның бірігуі.

Италия, Испания, Португалия, Греция. Италиядағы демократиялық өзгерістер. Республиканы жариялау. Конституция. Ішкі-сыртқы саясаты.

Испания үкіметінің ішкі-сыртқы саясаты. Португалия. Диктаторлық тәртіптің кұлауы. Демократиялық, әлеуметтік-экономикалық өзгерістер.

Грецияның 40-60 жылдардағы дамуы. Монархияның құлауы. "Қара полковниктер" саясаты. Кипр мәселесі. 80-90-шы жылдардағы Греция.

Солтустік Еуропа елдері. Әлеуметтік даму және сыртқы саяси бейтараптық жолында (Финляндия және Швеция). Швеция, Финляндия, Норвегия және Данияның 90-шы жылдардағы дамуы.

Еуропалық интеграция және Еуропа одағы. Экономикалық интеграция және жалпы рынок. ЕЭО-тың кеңеюі. Еуропалык және қаржылық одақтың құрылуы. Саяси бірлікке қарай бет бұру.

1945-1999 жылдардағы Орталық және Оңтүстік-Шығыс Еуропа елдері. Халық майдандары үкіметтерінің билікке келуі. Экономикалық қайта құрулар: 40-жыддардағы аграрлық реформалар, өндірістің негізгі салаларын национализациялау. Халықтық-демократиялық тәртіптің орнауы. Польша, Чехословакия, Болгария, Румыния, Венгрия, Югославия, Албания жэне ГДР-дағы социализм негіздерін құру шаралары.

КСРО-Югославия жанжалы (1948-1953). Әлеуметтік-экономикалық дамудағы қиыншылықтар мен қайшылықтар. Халық қозғалыстар.

60-шы жылдардагы Шыгыс Еуропа елдері: даму жолдарын қарастыру. 60-жылдардағы Конституциялар. Чехословакиядағы оқиғалар ("Прага көктемі"), оларды түншықтыру. Орталық және Оңтүстік-Шығыс Еуропа елдерінің 1941-1991 жыддардағы сыртқы саясаты. Варшава шарты ұйымы (1955-1991) мен Экономикалық өзара көмектесу кеңесінің қызметі және олардың таратылуы.

1989-1991 жылдардағы оқиғалар. Қоғамның саяси ұйымдарындағы өзгерістер. Жаңа елдердің пайда болуы жөне олардың саяси-әлеуметтік дамуы. Саяси партиялар мен қозғалыстардың қоғам өміріндегі орны мен қызметі. Батыс еддерімен жақындасуы. Югославия трагедиясы.

АҚШ және Канада. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін АҚШ-тың әлемдегі ең қуатты мемлекетке айналуы. Саяси тартыстар және реакцияның күшеюі (маккартизм). Демократиялық және республикалық үкіметтердің 60-70 жылдардағы саясаты. Д.Кеннедидің "Жаңа белестері", 80-жылдары неоконсерваторлардың билікке келуі. FTP және әлеуметтік даму. Нәсілшілдікке қарсы күрес. АҚШ-тың 80-90-жылдардағы сыртқы саясаты.

Латын Америкасы елдері. Латын Америкасы елдерінің әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуының ерекшеліктері (тарихи-өркениеттік және қазіргі аспектілер). Саяси түрақтылық (Мексика) және түрақсыздық (көпшілік елдерде). Реформизм мен революциялық күрес. Гватемала, Боливия, Чили, Куба, Никарагуа. Даму жолын қарастыру ("үшінші жолдың" латынамерикалық үлгісі). Чили. 1970-1973 жылдардагы Чили революциясы. С.Альенде. 1973-1990 жылдардагы Чили. А.Пиночет диктатурасы (1970-1990). Экономикалық даму және азаматтық билікке өту. Куба. Социалистік даму тәжірибесі. Кубадағы революция, оның сипаты мен қозғаушы күштері. Куба революциясының қаһармандары. 60-90-шы жылдардагы дамуы. Ф.Кастро. Никарагуа. Сандинистер революциясы. Сандинистердің әлеуметтік-экономикалық саясаты. Никарагуаның қазіргі жағдайы.

КСРО 1945-1991 жылдарда. Кеңес Одағы 1945-1953 жылдарда. Халық шаруашылығын қалпына келтіру. Әкімшілік-әміршіл жүйенің кеңес қоғамының дамуына тигізген зардаптары. 40-50 жыддардағы сталиндік куғындау саясаты. Халықтарды күштеп ел-жұртынан айыру. КСРО сыртқы саясатындағы бейбітшілік пен соғыс мәселелері: қиындықтар мен қателіктер. "Қырғи қабақ соғыс". Шет елдермен әскери бақталастық. 1956 жылғы КОКП XX съезі, оның қоғамды демократизациялау бағыты. Сталиннің жеке басына табынуды әшкерелеу. Заңсыздык. құрбаңдарын ақтау. Кейбір халықтарды отандарына қайтару және автономияларын қайта қалпына келтіру.

Шығыс аудаңдардагы аграрлы  саясат: жетістіктері мен зардаптары Н.Хрущев, КСРО-ның 50-60-шы жылдардағы сыртқы саясаты. 1965 жылғы қазандағы оқиғалар және Л.Брежнев бастаған топтың билікке келуі. Реформалар жүргізу жолдары, оның тиянақсыздығы. Сыртқы саясаттағы екіжүзділіктің асқынуы (Польша, Чехословакия, араб елдері, Африка, Ауғанстан, т.е.). "Тоқырау кезеңі". Социализм дағдарысы.

1984-1991 жьлдардағы КСРО. М.Горбачевтің "қайта құру" саясаты. Ұтымды жақтары: демократиялаңдыру, жариялыпық. Қайта құрудың тереңдеуі, қиыншылықтары мен проблемалары. Бүл саясаттың бұрмалануы, халықтардың бостандығына жол бермеу (Алматы, Вильнюс, Тбилиси, Баку оқиғалары). КСРО Компартиясыңдағы дағдарыс. Саяси қайта қүру. Құкыктық мемлекет құру бағыты. Дағдарыстан шығу жолдарын іздеу. Төтенше жағдай мемлекеттік комитетінің (ТЖМК) төңкеріс бастауы және сәтсіздікке үшырауы.

КСРО-ның  ыдырауы және ТМД-ның құрылуы. ТМД құрылуы және дамуы. Ресей мен славян республикалары. Кавказдағы жаңа мемлекеттер. Одақтас республикалардың КСРО құрамынан шығуы және тәуелсіз мемлекеттердің құрылуы. Бүрьнғы КСРО көлеміндегі интеграциялық процестер. Орта Азия интеграциясы. Экономикалык және әлеуметтік дағдарысқа тап болу, оның себептері. Дағдарыстан шығу жолы.

Кайталау

XX гасырдың екінші жартысындағы Азия жүне Африка елдері (9 сагат)

Жапония, Оңтустік Корея. 1945-1990 жылдардағы Жапония: күйреген жағдайдан дамыған елдердің алдына шығу. Оккупациялық кезендегі реформалар (1945-1951). 1947 жылғы Конституцияның тұрақтылығы. Сан-Францискодағы бейбіт бітімге қол қою. Жапонияның экономикалық дамуы, негізгі кезендері. Ішкі-сыртқы саясаты: АҚШ-пен достасу. Саяси партиялар мен қозғалыстар. ДДП. Ғыльгми-техникалық прогресс және Жапониядағы салттар. Жапон халқының әлеуметтік құқық пен бейбітшілікті нығайту үшін күресі. Демократиялық қайта кұру. Жапония — ірі өндірісті ел. КСРО/Ресей және Қытаймен ара қатынастары.

Оңтүстік Корея. Кореяны азат ету, екіге бөлінуі. Корея түбегіндегі соғыс, оның шығу себептері, зардаптары. 1960 жылғы төңкеріс, әскери диктатуралар. 70-жылдардағы экономикалық дамуы және өркендеуі. 80-90-жылдардағы жағдайы. Демократия жолына түсуі.