Қазақстандық өнеркәсіптік корпорациялардың инвестициялық саясаты

* Қазақстандық кəсіпорындардың инвестициялық бағдарламаларына ақпараттық демеу көрсету үшін арнайы теле- жəне радиобағдарламалар дайындау, АӨҚО-ның халықаралық ақпараттық кеңістікке кірігуі мақсатында CNBC, РБК жəне BBC сияқты халықаралық бизнес-арналарында телебағдарламалар ұйымдастыру;

* Бизнес-жоспар дайындап, журналдардың жұмысын ұйымдастыру;

* Шетел инвесторлары мен халықаралық қор нарығының кəсіби қатысушыларын қазақстандық капитаы нарығына тарту мен қызығушылығын тудыру мақсатында халықаралық ақпараттық кеңістікте қаржы орталығының қызметін үздіксіз ақпараттық демеумен қамтамасыз ететін спутниктік телеарна түзу;

* Айына бір рет шығып тұратын қаржы орталығының қызметі туралы мерзімдік ақпараттық-аналитикалық хабаршысының негізін қалау;

* Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы халыққа арналған қор нарығы туралы тұрақты бағдарламалар жасау жəне студенттер мен оқушыларға міндетті қаржылық білім беру.

Қаржы орталығының  қызметін баспасөз беттерінде жариялау мен шетелдік қатысушылар үшін қаланың  инвестициялық тартымдылығын арттыру  үшін Агенттік қала əкімшілігімен біріге отырып PR жəне жарнамалық кампаниялар  жүргізу қажет. Сондай-ақ мұндай шаралар  тізіміне өңірлік қаржы орталығын  білім беру дəрістерін, семинарлар, ағылшын тілін меңгеруді тексеру  бойынша конкурстар арқылы белсенді түрде насихаттау енуі қажет. Ақпараттың қолжетімділігі мен халықтың кеңінен  қатысуын қамтамасыз ету үшін əкімшілік  сайтын пайдалану қажет. Қазақстандық өңірлік эмитенттерді кеңінен тарту  үшін облыс əкімшіліктері мен  облыстық телевизия мен газеттердің  көмегін пайдалану қажет.

Сонымен қатар, Алматы қаласының əкімшілігімен  қала инфрақұрылымын жақсарту, телекоммуникациялық  жабдықталу мен Интернеттің қолжетімділігінің  мүмкіндіктерін жетілдіру, жолдарды жақсарту, қосымша қонақ үйлер салу, қоғамдық тамақтану орындарын салу бойынша  жұмыстар атқаруы қажет. Жаңа жұмыс  орындарын түзу серік-қалалардың дамуына  əкелуі тиіс, бұл қалалар Алматы қаласының инфрақұрылымына қызмет көрсету, халықты жұмыспен қамту  мəселелерімен айналысатын болады.

Қаржы саласының  мамандарын əрі қарай дамыту мен  біліктіліктерін арттыру сферасында Қазақстанда жəне шетелде оқуға, соның ішінде «Болашақ» бағдарламасы арқылы оқыту жəне мемлекеттік жоғары оқу орындарында «корпоративтік

қаржыландыру», «банк ісі» жəне «қаржылық тəуекелдерді басқару» мамандықтары бойынша мемлекеттік  гранттар беру арқылы қажетті шаралар  іске асыру қажет.

Қазақстанның  іскерлік қауымдастығының ақпараттану  деңгейімен жəне де Алматы қаласының  өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі өткізетін шараларды  бұқаралық ақпарат құралдарында толыққанды жариялау үшін профильдік медиалық ресурс құрған жөн деп санаймыз. Мұндай құрылымының пайда болуы  Агенттіктің даму қарқындарын жеделдетумен қатар Республика халқының экономикалық білімінің жалпы деңгейін жақсартуға көмектесетін болады. Бұл жобаның  табысты түрде іске асуы инвестициялық  қауымдастық тұрақты түрде АӨҚО мен оның эмитенттері, қаржы инструменттері, сауда алаңы мен жаңа ашылып жатқан инвестициялық мүмкіндіктер туралы нақты ақпаратты алу мүмкіндігімен байланысты. Эмитенттер мен республика халқының қаржы нарығы мен бағалы қағаздар туралы білімінің деңгейін арттыру мақсатында түсіндірмелік жəне насихаттау жұмысын жүргізу қажет болып отыр.

Қасқа мерзімдер  мен алынған міндеттердің ауқымдылығы  қаржы орталығының қызметі туралы ақпаратты қарқынды түрде таратуды талап етеді. АӨҚО ең қысқа мерзімдерде  бұқаралық ақпарат құралдарында жариялану көлемдерін арттыруы тиіс. 2008 жылға жоспарланған АӨҚО дамыту бойынша мақсаттарды іске асыру  үшін 2007 жылдың екінші жартысынан кең  ауқымды ақпараттық-жарнамалық акциясын бастау қажет.

Медиа-холдинг  құру үшін əрекет етіп отырған компаниялардың бөліктерін сатып алу арқылы іске асырған тиімді. Бұл Алматы қаласының  өңірлік қаржы орталығының бұқаралық  ақпарат құралдарының қызметін ұйымдастырумен байланысты міндеттерді іске асырудың уақыттарын қысқартуға мүмкіндік береді.

Қазақстанда қор  нарығы сферасында жұмыс істейтін мамандар дайындайтын тиімді отандық жүйе қалыптаспаған. Берілген қажеттілік негізінен  шетелдік магистратура деңгейінде жəне батыстық бизнес-мектептері, университеттері, қаржы-аналитикалық жəне кеңес беру компанияларының негізінде қаланған қысқа мерзімдік курстарында  оқыту арқылы қанағаттандырылады. Қазақстанда  қор нарығы аймағы үшін жоғары кəсіби мамандар дайындайтын білім беру орталығы «АӨҚО Академиясы» АҚ құру қажет. Берілген білім беру орталығы өз іс-əрекетінде жаңа білім беру бағдарламаларын  Қазақстан қор нарығындағы жұмыс  ерекшеліктеріне бейімдей отырып халықаралық  деңгейдегі жетекші білім беру мекемелерінің  тəжірибесін қолдануы қажет. Берілген аймақта жаңа оқыту бағдарламаларын  құрумен қатар оқытушылар құрамына да ерекше назар аударған жөн. «АӨҚО  Академиясы» АҚ оқыту мемлекеттік, орыс жəне ағылшын тілдерінде білікті  отандық жəне шетелдік оқытушылармен  жүргізілуі тиіс. «АӨҚО Академиясы»  АҚ құру мен оқыту бағдарламаларын  бастаумен байланысты шығындар мемлекеттік  қаражат есебінен төленетін болады жəне бұл сома 100 млн. теңгеден аспауы тиіс. 2009 жылы мемлекет Қор нарығының  институтын құру мақсатында қаржы мекемелеріне үлесін сатып алуды ұсына отырып салынған қаражаттарының бөлігін қайтарып алуы мүмкін

5.8. Қаржы орталығының  қызметін ұйымдастыру-техникалық  қамтамасыз ету

Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылдың 1 наурызындағы «Қазақстанның əлемнің бəсекеге барынша қабілетті елу елінің қатарына қосылу стратегиясы» Қазақстан  халқына Жолдауын іске асыру жөніндегі  іс-шаралардың жалпыұлттық жоспарын орындаудың Желілік кестесімен операцияларды  жүргізу үшін қажетті техникалық инфрақұрылыммен жадықталған қаржы  орталығының арнайы сауда алаңын құру қарастырылған.

Қазақстан Республикасының  «Алматы қаласының өңірлік қаржы  орталығы туралы» Заңына сəйкес Алматы қаласының территориясында функциялайтын  қор биржасының сауда алаңы қаржы  орталығының арнайы сауда алаңы  болып табылады. Қазіргі уақытта  «Қазақстан қор биржасы» АҚ Алматы қаласының территориясындағы жалғыз қор биржасы болып табылады. Бірақ  та оның материалды-техникалық жағдайы  бағалы қағаздар нарығының халықаралық кəсіби қатысушыларын тартуды ескеретін болсақ қажеттіліктерді қанағаттандыра алмайды.

Сондықтан да, Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы қызметінің кешенді дамуы мен  халықаралық тəжірибені, жəне Агенттік мемлекеттік орган ретінде операциялық (коммерциялық) іс-əрекетпен айналыса алмайтынын ескере отырып 2007 жылы 100% мемлекет қатысуымен акционерлік қоғам түріндегі  коммерциялық ұйым – «Алматы қаласының  өңірлік қаржы орталығы» АҚ-мын  құру жоспарланған.

«АӨҚО» АҚ мүлкі  респубикалық бюджеттен 2007-2010 жылдарға арналып бөлінетін қаражат есебінен құралады жəне сол арқылы оның жарғылық капиталы мен функциялауы қалыптастырылады.

«АӨҚО» АҚ қызметінің негізгі бағыттары келесідей  болады:

қаржы орталығының  инфрақұрылымын дамыту, демеу жəне əкімшілік ету;

Алматы қаласының  өңірлік қаржы орталығының арнайы сауда алаңын дамытуға жəне басқаруға  қатысу;

қаржы орталығының  қатысушыларына риэлторлық, рекрутингтік, кеңес беру жəне ақпараттық қызмет көрсету;

бағалы қағаздар бойынша жасалынған келісімшарттар бойынша ақпараттық-аналитикалық шолулар  дайындау;

меркетингтік  зерттеулер жүргізу.

«АӨҚО» АҚ мемлекеттің  жүз пайыздық қатысуымен құрылған. Алғашқы кезеңде «АӨҚО» АҚ қызметін қамтамасыз ету, қаржы орталығының  инфрақұрылымын құруға бағытталған  «АӨҚО» АҚ жарғылық қоры республикалық  бюджет есебінен қалыптастырылады.

Алматы қаласының  өңірлік қаржы орталығының инфрақұрылымын дамыту үшін Алматы қаласының территориясында  инфрақұрылымы толық бизнес-орталығын (кеңселер) түзу қажет. Бизнес-орталығын  құру, əкімшілік ету жəне функциялауын қамтамасыз ету жəне соған байланысты қызметтің барлық түрін көрсету  отандық жəне шетелдік институционалды  инвесторларға жетекші əлемдік  қаржы орталықтарымен салыстыруға  келетін жағдайлар туғызуға мүмкіндік  береді жəне бұл өз кезегінде мемлекет экономикасына батыстық инвесторлардың қызығушылығын арттырып, қосымша  инвестиция тартып биржаның əрі қарай  капитализациясына жағымды əсерін тигізетін болады.

6. Қажетті ресурстар  жəне қаржыландыру көздері

Бағдарламаның іске асуын «Самұрық» Холдингі»  АҚ мен «ТДҚ «Қазына» АҚ кіретін  компаниялар мен мемлекеттік  органдармен бірігіп өткізетін  шараларды іске асыруға сəйкес нормативтік  құқықтық актілерді жетілдіру арқылы қамтамасыз етуге болады, сонымен  қатар əр қаржылық жылға бөлек  нақтыланатын республикалық бюджеттің  қаражатын талап ететін болады:

2007 жылы –  2,04 млрд. теңге (2007 ж. республикалық  бюджет қаражатынан);

2008 жылы –  5,4 млрд. теңге (2008 ж. республикалық  бюджет қаражатынан);

2009 жылы –  1,4 млрд. теңге (2009 ж. республикалық  бюджет қаражатынан);

2010 жылы –  1,5 млрд. теңге (2007 ж. республикалық  бюджет қаражатынан);

7. Бағдарламаны  іске асырудан күтетін нəтижелер

Берілген даму бағдарламасын іске асыру Қазақстанда  халықаралық стандарттарға сəйкес жəне Қазақстанның қаржы секторының халықаралық капитал нарықтарымен интеграциясын қамтамасыз ететін қаржы  орталығын құрып жəне дамытып, елге шетелдік жəне отандық инвестицияларды  тартып, Қазақстан капиталын сыртқа шығару үшін жағдайлар жасап, Қазақстандық бағалы қағаздар нарығын əрі қарай  дамытып оның капитализациясы мен  өтімділігін арттырып, бағалы қағаздар нарығына орташа компаниялар мен  жеке тұлғаларды инвестор ретінде тартуға  мүмкіндік береді.

2007-2010 жылдар  аралығында инвестициялар тартудың  тиімділігін арттыру, отандық  қор нарығы капитализациясын 2-3 ретке  жəне 2006 жылмен салыстырғанда отандық  жəне шетелдік эмитенттер санын  3-4 есе арттыру Бағдарламаның  барлық ережелерін қаржыландыру  мен іске асырудың нəтижесі  болмақ.

АӨҚО дамыту Бағдарламасын іске асыру келесі жағдайлардың іске асуына көмектесетін болады:

• Қазақстанның өңірлік іскерлік орталығы ретінде  маңыздылығының артуы, бүтіндей мемлекеттің  жағымды инвестициялық беделі мен  Алматы қаласының Орталық Азия мен  ТМД елдері үшін қаржы жəне ақпараттық астанасы ретінде келбетін қалыптастыру;

• Ұлттық қауіпсіздікті  жақсарту, елдің сыртқы қаржы дағдарыстарына тұрақтылығын, отандық қаржы нарығының  бəсекелестікке қабілеттілігін дамыту;

• Теңдестірілген отандық капитал нарығын түзіп, азаматтардың өмірінің деңгейінің жоғары болуын қамтамасыз ететін экономика  салаларын дамыту жəне мемлекет экономикасын əртараптандыру;

• Халықаралық  стандарттарға сəйкес жəне отандық  жəне шетелдік инвесторларды, эмитенттерді жəне кəсіби қатысушыларды (брокерлер  мен дилерлер) тартуға қабілетті  қаржы орталығын дамыту;

• Отандық жəне шетелдік капитал нарықтарының интеграциясы, корпоративтік басқару принциптерін, жаңа қаржы инструменттері мен қор  технологияларын дамыту жəне мемлекеттің  қаржы секторына енгізу;

• Алматы қаласының  инфрақұрылымын жақсарту, телекоммуникациялық  жүйе мен Интернетке қолжетімділікті  жетілдіру, көлік пен туризмді дамыту үшін жағдайлар жасау, жоғары қосымша  құн беретін салаларда жұмыс  істейтін жоғары кəсіби мамандар санын  арттыру;

• Халықтың ішкі жинақтарын экономиканың нақты секторы  мен инвестициялық жобаларды  қаржыландыруға тарту, Қазақстанның капитал  нарығына орташа компаниялардың қолжетімділігін  арттыру;

• Экономиканың қызмет көрсету салаларының өсу  қарқындарын арттыру.

Алматы қаласының  қаржы орталығының халықаралық  қаржы нарығында Азия, Батыс Еуропа мен ТМД елдері арасындағы негізгі  капитал ағымдарының транзиті мен  шоғырлануына арналған жаңа сегменті ретінде дамуы Бағдарламаны іске асырудан күтетін нəтиже болады.

8. Алматы қаласының  өңірлік қаржы орталығының 2010 жылға дейін арналған Бағдарламасын  іске асыру бойынша жоспарланған  шаралар

N

п/п

Шара

Аяқталу формасы

Орындауға жауапты

Мерзім

Жоспарланған  шығын (млн. теңге)

Қаржыландыру  көздері

1

2

3

4