Теміржол көлігінде жергілікті жұмыстардың АБЖ-ң технико-экономикалық тиімділіктер есептеулері

Жөнелтуге дайын пойыз құрамдарынан вагон топтарының тіркеу және ағыту кезінде ДСЦ немесе ДСПП 48 хабарламасын ЭЕМ енгізеді, онда ағыту жүргізілетін құрам, пойыз индексі, ағытылған вагондар қойылатын парк және жол нөмірі көрсетіледі. 48 хабарламасын өңдегеннен кейін жөнелтілетін құрамға құжаттарды қайта есептеу жүргізіледі. СТО операторы тасымал құжаттарының соңғы топтамасын жүргізеді.

Пойыздың стансадан нақты жөнеттілуі туралы ЭЕМ 49 хабарламасының түсуі кезінде осы пойыз туралы ақпарат мәліметтердің архивті массивтеріне көшіріледі. ЭЕМ пойыздың ТГНП АЕО автоматты жіберілуін қамтамасыз етеді.

ССАБЖ ЭЕМ жадында сақталынған нормативті ақпараты бойынша оның берілген белгісінің сәйкестігіне вагонның БЖБ кодының анализі жүзеге асырылады. Келу бойынша бұзу анализі үшін ақпарат құрамның құрастырылуынан кейін назарға алынады, ал жөнелту бойынша — пойыздың жөнелтілуінен кейін.

Байқалынған бұзушылықтардың нәтижелерін 54 сұранысы бойынша алуға болады.

 

 

2.3 ССАБЖ шарты бойынша станса жұмысы туралы есеп беруді құру: жұмыс құжаттамасы, хабарламалар, сұраныстар

 

 

Стансаларда пойыздардың келуі, жөнелтілуі және тоқтамай өткізілуі, вагон айналымы, жүктерді тиеу және түсіру, вагондардың бос тұруы, сұрыптау дөңестері, айлалық локомотивтердің жұмысы, пойыздардың құрастырылу жоспары, салмақтық нормалардың орындалуын, тасымал жоспарын орындалуын есепке алады, әр құрастырылатын белгілерінің вагон ағындарының орташа өлшемдерін анықтайды.

Тәулік сайын есеп беруді дайындайды:

• есеп беру тәулігінің аяғына вагон паркі туралы (18 сағат);

•  жол белгілері бойынша тиелген вагондардың болуы туралы;

•  вагондардың жолдардан жолдарға өтуі туралы;

•  вагондардың бос тұруы туралы.

Тәуліктермен қоса вагондардың бос тұруы туралы, құрастыру жоспарының белгілері бойынша вагон ағындары және басқа көрсеткіштерінің декадалық және айлық есеп берулер құрастырады.

 

 

3 Негізгі (ұсынылған) бөлім 

 

3.1 Жергiлiктi жұмыс құрылымы және басқару функциялары

 

 

Темiр жол бөлiмшелерiнiң полигондарындағы жергiлiктi жұмыстың басқару орталықтары (ЖЖБО) тасымалды басқару жүйесiнiң өзгертiлуiн бағдарламаға сәйкес жасалынады және темiр жолдың «ҚТЖ» ҰК» АҚ ТБО - ДБО (БДБО) үш деңгейлi жүйеде төменгi технологиялық құрылымдық бөлiмшелер – жол бөлiмшесiнiң ЖЖБО болып табылады (сызықты аудан). ЖЖБО территориялық тұрғыдан жол бөлiмшелерiнде орналастырылады. ЖЖБО ақпараттық жағынан темір жолмен, станция және жол бөлiмшесi инфрақұрылымының шаруашылық бөлiмшелерiнiң жедел қызыметкерімен байланысты.

ЖЖБО көбiнесе темiр жол бөлiмшелеріндегі тасымалдаулар бөлiмдерiнiң базаларында ұйымдастыратын жергiлiктi жұмысты басқарудың дирекциялар құрамына қосады. Дирекциялардың негiзгi міндеті бөлiмше полигонында ЖЖБО қолдана отырып жергiлiктi жұмыспен шұғыл басқару болып табылады.

Өз қызметінде ЖЖБО (жергiлiктi жұмысты басқару дирекциясы) қолданыстағы заңмен, нұсқаулармен және «ҚТЖ» ҰК» АҚ, құрамына ЖЖБО кiретiн темір жол басшысы және жол бөлiмшесiнiң басшысымен бекітілген басқа да нормативтiк актiлермен қолданыс негiзінде алады.

ЖЖБО (дирекциялар) аппараты жедел жұмыс бойынша тасымал бөлiмi басшысының орынбасары (НОДН) болып табылатын ЖЖБО басшысынан және диспетчер қызметшiсiнен тұрады:

- ЖЖБО бас диспетчер (ДНЦС);

- бөлiмше бойынша кезекшi - ауысым  жетекшiсі (ДНЦО);

- сызықты аудандардың жергiлiктi жұмысын ұйымдастыратын диспетчерлер (ДНЦУ);

- вагонүлестірушілік функциялары  бар жергiлiктi жұмыс бойынша диспетчер(ДНЦМ).

 Жергiлiктi жұмысты басқару жол  ДБО өзара iс-әрекетімен iске асырылады. ЖЖБО басқару полигоны ретiнде  ЖЖБО диспетчерлер басқаруының аудандарымен болып табылған сызықты аудандардың өз шекараларындағы темiр жол бөлiмшесi, көрсетiлген жиынтығы орын алады. Әрбiр сызықтық аудан жергiлiктi пойыздар ауданындағы жергiлiктi жүктi тасып таратуға тiрек болатын станцияларына құрастыруды орындайтын бiр iрi техникалық станциясы болады. Осындай iрi жүк таситын және аралық станцияларға үнемi осы тiрек станцияның жүк таситын фронттарының қызмет көрсетулерi өндiре алатын маневрлiк локомотивтар, сонымен бiрге олардың келешектегі жүк таситын фронттарының бекiтiлген аралық станциялар және қызмет көрсетуiне жергiлiктi жүктi тасып тарату дислокациялайды.

ВНИИАС ЖЖБО жауапкершілік саласының шеңберінде тасымал процесін сапалы басқару үшін  «Транссистемотехник» ғылыми-техникалық орталықпен бiрлесiп талқылайды және жаңа автоматты ақпараттық-басқару жүйесін – ЖЖБАЖ – енгізеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.1 сурет – ЖЖАБЖ функционалды құрамы

 

Сызықтық аудандармен АБЖ (СААБЖ) динамикалық үлгiлердiң мәлiмет негiзделетiн жүйелер функционалдық құрамы бөлiмшенiң жергiлiктi жұмысының шұғыл басқарудың барлық құрайтын процесстерi қамтуға арналған (3.1 сурет).

Жүйенiң бiрiншi кезектесiн iске асыру жүк тиеудi ауысымдық-тәулiктiк жоспарлау және жедел жоспар және бөлiмшедегi жергiлiктi жұмыс жүрiсiнiң жергiлiктi пойыздардың тағайындауды жоспарлауы және жергiлiктi жүктi тасып тарату, бақылау және орындауды талдау ағымдағы түсiрудiң есептер кешендерiнiң жасауына бағытталған. Қолданушыға жүйенiң құрылған АЖО бақылау объекттілерi туралы сенiмдi және толық бастапқы деректер диалогтi тәртiппен алып, бағдарлаушы шешiмдердi қалыптастырып, иерархияның бiр деңгейi мирасқорлық басқарушы әсер iшiнде қамтамасыз ете алуға жол және сызықты ЖЖБО, ДБО деңгейлерiнiң арасында мүмкiндiк бередi.

 

 

3.2 Ауысымдық-тәуліктік жоспарлаудың міндеттері

 

 

Алдағы тәулiктер және ауысымға вагондарға түсiру және жүктердi жүк тиеудiң көлемдерiнiң жоспарлауы (3.2 сурет) жергiлiктi жұмыстың оралымды басқарудың ең маңызды міндеттерiнiң бiрi болып табылады. Жоспарлаудың объектілерi бойынша қосып жасалған жоспар, оның тәптiштеуiнiң сапалары алдағы мерзiмге бөлiмшенiң жергiлiктi жұмысының барлық ұйымына тәуелдi болады. Жоспар ауысымдық-тәулiктiк өңдеу кезеңде жүк тиеудi қамтамасыз етуге арналған вагондар, пойыздық және маневрлiк локомотивтар, бос емес жергiлiктi жұмысқа, тіндердiң жергiлiктi жүктi тасып таратуға арналған жүрiс графиктерiндегi қажеттi саны, мұның барлығы ЖЖАБЖ құрамдағы жедел жоспарлауды анықтау үшін iшкi жүйенiң функцияларын болып табылады.

   

 

                        

 

Міндет кешенінің шығу мәліметтері

 

 

 

 

 

 

3.2 сурет – Ауысымдық-тәуліктік жоспарлаудың міндеттерінің кешендері

 

Пойыздық және жүк таситын жұмыстың ауысымдық-тәулiктiк жоспарлауын орныққан тәртiп арнайы нұсқаумен анықталған және өткен тәулiктерде тапсырмалардың орындауы туралы, алдағы тәулiктерде вагондардың жүк тиеуiне жүк жiберушiлердiң мәлiмдемелерiнiң бар болуы туралы, көршi бөлiмшелер және жолдармен түсiруге пойыздар және вагондардың жолы туралы полигонның станциялардан жүк тиеуіне дейiн және вагондардың түсiруi бастапқы мәлiметтiң қол жиынында негiзделген.

Мұндай мәлiметтiң жиынын ДНЦМ жүзеге асырады. Ауысымдық-тәулiктiк жоспарлауға арналған мәлiметтiң жиынына уақыт бұл шығында жиi қалыптасуға үлкен рұқсат етiлмейдi. Бұл жүк жiберушiлер және темiр жол барлық күрделi беру тетiгi, келiсу және мәлiмдемелердiң түзетуi дәйектi түрде өткiзілуі (қабылдануы) түсіндіріледі.

Жоспарлауды ақпараттық қамтамасыз ету ЖЖАБЖ пайдалануға қосулармен ЭТРАН жүйесі түсетiн жүк жiберушiлердiң мәлiмдемелерi туралы СААБЖ динамикалық үлгiлердiң мәлiметтерiне, сонымен бiрге мәлiметтердi салады. Сонымен бiрге әдiстемесі де, жоспарды өңдеу технологиясы мiнсiздiкке жетедi.

Түсiрудi жоспарлау тәулiк iшiнде және бiрiншi ауысымдық жолдың бөлiмшесiнде олардың тағайындауының станцияларына жол болатын вагондар туралы мәлiметтерге негiзделедi. Түсiрудi жоспарға тағайындаудың станцияларына дейiн жоспарланатын мерзiм iшiнде апарып берген және жүк түсiрiлген барлық вагондар қосылады. Есеп анықтау негiзінде есептiк аймақтар шекараларының кепiлдiк берiлген және түсiрудi ауысымдық-тәулiктiк жоспарға вагондарының ықтимал қосындылары ұйғарылады. Осы аймаққа вагондар, сәйкесiнше міндетті немесе міндетті емес алдағы жоспарланған мерзiмде жүк түсiруге мiндеттi түрде жеткізіледі.

Бөлiмше түсiруiн вагонның есептi аймақтары қосылады жоспарға белгiленген әрбiрiне тәулiк iшiнде, тәптiштеумен: түсiру станциясы, жүк алушы және жүктің түрі.

ДНЦМ АЖО барлық қажеттi мәлiметтердi қарап шығады және жоспардың машина есептеуді түзетедi. Вагондардың жоспарланатын түсiрулерiне туралы мәлiмет олардың пойызындағы вагондардың табылу орны, бiрiктiруi немесе жоспарды есептеу уақыты технологиялық операциялардың вагондарымен атқарылатын топтарға байланысты құрылады. ДНЦМ нақты себептер бойынша жеке вагондардың жеткiзуге және түсiруi бойынша бөгеуiлдердiң анықталған реттеулерi түсiрудi жоспардан бұл вагондарды шығара алады.

Жүк тиеуiн жоспарлау бос вагондардың есептiк полигонында жол және болуы туралы жүк тиеуге, мәлiметтерге жүк жiберушiлердiң мәлiмдемелер жүйесімен берiлетiн ЭТРАН, сонымен бiрге вагондардың босату жоспар түсiрудiң астынан негiзделедi. Тәулiктегi жүк тиеуiн жоспарлау және ауысымдық мәлiмдемелерге бос вагондардың байлануының есептерiнiң шешiмiне апарады. Жүк тиеуге мәлiмдемелердi қамтамасыз ету үшiн қорлар ретiнде полигонда немесе келесi полигонда дислокацияланатын бос вагондар ретінде жүзеге асырылады, жүк тиеудiң жүк түсiрiлiп, жоспарлы тәулiктерде түсiрудi ауысымдық-тәулiктiк жоспарлаудың нәтижелерiне сүйене отырып тапсырылады. Есеп тасымал басқарудың бiрнеше деңгейлерiнiң өзара әрекеттесуiнде жүзеге асырылады.

Ресурстардың арнайы жiктелген кестесiнде ол берiлетiн жолдардың бөлiмшесiндегi жүктерде және олардың дислокациясы бұрын тасымалданатын вагондардың түрлерi туралы ДНЦМ мәлiметтер негiзiнде нақты мәлiмдемелер бойынша жүк тиеуге вагондарының тексеруге тапсырмаларының автоматты құрастыруын ұйымдастырылады және сызықтық деңгейге арналған ВУ-14 ресiмделеді. Тексерудiң қорытындылары бойынша және жылжымалы құрамның дайындалуы мәлiмдемелерге вагондарының байлануы iске асады.

Деңгейде жол БДО жүк тиеу ресурстарының үлестiрiлуiн жол ішіндегі нәтижелер бойынша бос вагондардың жолдық бөлiмшелерiнiң қамтамасыз етілуiн мүмкiндiгі ескерiледi. Тексеруге және мәлiмдемелерге вагондарының бекiтуi тапсырмалардың құрастыруында вагон күйiнiң техникалық талаптары бойынша жүк тиеуге вагондардың қолданылу шарттарын орындауы автоматты түрде және оның қалдық жүрiсi, жүрiп тұру және басқа мемлекеттерге тиiстiлiгiнiң вагондарға жүк тиеуiнiң ережелерi, сонымен бiрге меншiктi және жалға алған жылжымалы құраммен жұмыстың ережелерi қамтамасыз етiледi.

Жүк тиеу тармағы және жүк жiберушiлердiң арасындағы қосарланған операциялар астында жүк тиеуге және жүк тиелген вагондар бос вагондардың бiр қалыпты үлестiрiлуiнде вагондардың бекiтуi бойынша қолданбалы шешiмдердiң автоматты қолдануы және ұсыныстардың беруi және жүк тиеу қорларының жол полигонында және бөлiмшеде қайта дислокацияға қатысты қолдану кезiндегi шығындардың қысқартуы ұйымдасады.

Жүк тиеудiң тәулiктiк жоспары бос вагондармен қамтамасыз етілетін мәлiмдемелердiң санымен анықталады. Сонымен бiрге бос вагондардың күтудегі түсуi және вагондардың босатылуы туралы түсiрудiң астынан, тәулiктердiң әрбiр жартысына жүк тиеудi көлеммен жүк таситын фронттардың жүк тиеу станцияларының жұмыс тәртiптерi туралы мәлiметтерге сүйене анықталады.

 

 

3.3 Ағымдағы жоспарлау міндеттері

 

 

ЖЖАБЖ ағымдағы жоспарлау міндетеріне жүруiн құрамның түрленуі және техникалық станциялармен телімдік пойыз тесiп өткен жоспарлау есептерiнiң кешенiмен есептерге сызықтық аудандардың станциялары бойынша жергiлiктi пойыздар тағайындауды жоспарлау есебi және жергiлiктi жүктi тасып тарату жатады.

Автоматтандырылған режимде осы кешендегі міндеттерді шешу қамтамасыз етедi:  

-  бөлiмшеге арналған жергiлiктi вагон болатын бөлшектеу пойыздардың техникалық станцияға жолдың болжауы;

- құрастыруға сәйкес вариантты  жоспарлау мүмкiн болатын шешiмдерiнiң  жиынынан пойыздар және пойыздық  топтарының тағайындалу таңдауы  бар тiрек станцияларының топқа  арналған жергiлiктi пойыздардың  тағайындауды жоспарының (тапсырма берiлген белгiлер бойынша) есептеуi;

- жергiлiктi жүктi тасып таратуға  және жиын бойынша шығарылатын  және маневрлiк локомотивтер жұмысының  жоспарлауы және бос вагондар, жүк таситын майдандардың қызмет  көрсетуi;

Жүйенiң диалогтi интерфейсi станциядан жергiлiктi пойыздардың жүрудi бiр қалыпты жоспары өндеуге - нөмiрлер бойынша тағайындауларға, локомотивтер арналған құрамдардың график тіндерiне бекiтумен және жергiлiктi жұмыс қызмет етушi локомотив бригадалары мүмкiндiк бередi.

Бастапқы деректер бойынша станцияның жоспар жергiлiктi жұмысының құрастыруы автоматты түрде iске асырылады. Жүк тиеу тармағы және түсiру бойынша станция iшiндегi берiлулердi аяқтауды уақыт, кезектiлiк және беру және вагондардың жинасының мерзiмдерiмен анықталады. Шығарылатын және маневрлiк локомотивтер, бекiтiлген аралық станциялардың маневрлiк қызмет көрсетуi, жүк тиеу және бiр сызықты ауданның ұйымдастырылатын станция жіберетін және сатылы маршруттардың құрастыруын реті бекiтiлген тiрек станцияларына жұмыстарын жоспарлайды.

Жоспардың машиналық есептеуі өткерме және маневр локомотивтердің салмақ және ұзындық нормасы (жергілікті пойыздарды графикте және жоспарда берілген), тартым күшін максималды түрде қолдану қамтамасыз етіледі.

 

 

3.4 Бақылау, жол бөлімшелерінің жергілікті жұмыстарын диспетчерлік басқару және анализ міндеттері