Жүк тасымалдау кезіңде қолданылатың құжаттама

 Ыдыстың  немесе ораманың ашылған іздері  болмаған кезде, тасымалдаушы  жүк жөнелтушіден таңбаланған  нетто немесе брутто салмағы  бар жүктерді таңбасында көрсетілген  салмаққа сәйкес қабылдайды.

      Егер бір стандартты өлшемі бар жүк орындары бір жүк алушының атына берілетін болса, мемлекеттік стандарттарда көзделген стандартты орындарда салмақты, бруттоны және неттоны көрсету жағдайларын қоспағанда, әрбір жүк орнында салмақты көрсету міндетті түрде емес. Бұл жағдайда тауар-көлік жүкқұжатындағы "Салмақты анықтау тәсілі" деген бағанада "стандарт бойынша" деп көрсетіледі.

 Тауар сипаты  жоқ жүктердің саны жүк жөнелтуші  (жүк алушы) тасымалдаушымен бірге  жасаған өлшеу актілері немесе  таразыға тарту актілері бойынша белгіленеді. Топырақты тасымалдау кезінде оның мөлшерін белгілеу геодезиялық өлшеу арқылы жүргізілуі мүмкін.

      Таразыға тарту актісі 5-10 автокөлік  құралдарының бақылау өлшенуі  негізінде жасалады, содан кейін  тиісті маркалы бір автокөлік  құралындағы жүктің орташа салмағы белгіленеді.

      Жүктің сипаты өзгерген немесе  басқа тасымалдау жағдайлары  кезінде жүк жөнелтушінің немесе  жүк алушының, тасымалдаушысының  талабы бойынша жүктің жаңа  бақылау өлшенуі немесе көлемдік  салмағын белгілеу жүргізіледі.

      Тасымалдаушы барлық жағдайларда  тасымалданатын тауар сипаты  жоқ жүктердің мөлшерін немесе  салмағын қосымша тексеруді талап  етуі мүмкін. Тексеру нәтижелері  тауар-көлік жүкқұжатына жазылуы  тиіс.

 

 

 

 

 

 

 

 

2.4 Актілерді жасау тәртібі

      Жүктердің автомобиль тасымалдары кезінде тасымалдаушы мен жүк жөнелтушінің (жүк алушының) арасындағы мүліктік даулар үшін негіз болатын жағдайлар тауар-көлік жүкқұжатындағы және (немесе) жолдама парақтағы жүк жөнелтушінің (жүк алушының) және тасымалдаушының жазуларымен куәландырылады.

      Тауар-көлік жүкқұжатында мынадай  жағдайлар куәландырылады:

      1) жүктердің бүлінуі немесе зақымдалуы;

      2) жүктің нақты атауы, салмағы  және орындарының саны мен  тауар-көлік жүкқұжатында көрсетілген  деректердің арасындағы сәйкессіздік;

      3) автокөлік құралының шанағындағы  немесе секциясындағы немесе  контейнердегі пломбалардың бұзылуы  немесе болмауы;

      4) тасымалдаушының жүктің осы  түрін тасымалдау үшін жарамсыз  немесе санитарлық талаптарға  сай келмейтін автокөлік құралдарын беруі;

      5) тиеу және түсіру пункттерінде  автокөлік құралдарының белгіленген  уақыт нормаларынан артық тұруы;

      6) заңнамаға сәйкес тараптардың  мүліктік жауапкершілігі үшін  негіз болатын басқа жағдайлар.

      Осы Қағиданың 18-тармағында көрсетілген тауар-көлік жүкқұжаттарындағы жазулар жүк жөнелтушінің (жүк алушының) және жүргізушінің қолдарымен расталады.

      Тасымалдаушы (жүргізуші) мен жүк  жөнелтушінің (жүк алушының) арасында  келіспеушіліктер болған жағдайда, мүліктік даулардың туындауына негіз болып табылуы мүмкін жағдайлар осы Қағиданың 8-қосымшасына сәйкес нысан бойынша актілермен ресімделеді. Актілер сонымен қатар тауар-көлік жүкқұжаттарында жасалуы мүмкін емес жағдайларды егжей-тегжейлі сипаттау қажет жағдайларда жасалады.

      Жүк жетіспеген, бұзылған немесе зақымдалған жағдайларда акті жасаудан немесе тауар-көлік жүкқұжаттарына жазу енгізуден бас тарту кезінде, акті мүдделі емес адамдардың немесе мүдделі емес ұйым өкілінің қатысуымен жасалады.  Актінің жасалғаны туралы тауар-көлік құжаттарында белгі жасалады. Жүк автокөлік құралдарында, автокөлік құралдарының секцияларында, контейнерлерде, цистерналарда жүк жөнелтушілердің пломбаларымен келген жағдайларда, актіде көрсетілген пломбалардың жай-күйі, олардың деректемелері ескеріледі, ал пломбалардың өздері талап-тілек материалдарына қоса беріледі.

 

2.5 Жүкті тасымалдау шарттарын өзгерту және бұзу тәртібі

      Тасымалдаушылар жасалған шарттардың  негізінде жүктерді тасымалдауды  жүзеге асырады және тасымалдауға  байланысты қосымша қызметтерді орындайды.

      Жүкті автомобильмен тасымалдау  шарты бойынша тасымалдаушы өзіне  жүк жөнелтуші сеніп тапсырған  жүкті, оны тасымалдау шарттарын  сақтай отырып, межелі пунктіне  жеткізуге және оны жүкті алуға  уәкілетті адамға (жүк алушыға)  беруге міндеттенеді, ал жүк жөнелтуші шартқа немесе тарифке сәйкес автомобильмен жүкті тасымалдағаны үшін ақы төлеуге міндеттенеді. Жүкті тасымалдау шарты осы Қағиданың 9-қосымшасына сәйкес нысан бойынша тауар-көлік жүкқұжатын жасау арқылы ресімделеді.

      Жүкті автомобиль көлігімен тасымалдау бойынша шарты тасымалдаушы мен жүк жөнелтушінің арасында Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне, «Автомобиль көлігі туралы» Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 4 шілдедегі Заңына, сондай-ақ осы Қағидаға сәйкес жасалады.

      Жүкті автомобиль көлігімен тасымалдау шарты тараптарының бірі екінші тарапқа шартты өзгерту немесе бұзу туралы ұсыныспен, осындай өтініш үшін негіз болатын себептерді көрсету арқылы өтініш жасауы мүмкін. Шартты өзгерту немесе бұзу туралы ұсыныс алған адресат келіп түскен ұсынысты онкүндік мерзімде қарайды және ұсыныстың қабылданғаны туралы, не оның қабылданбағаны туралы хабарлама жібереді.

      Тараптар шарттың талаптарын  өзгерту туралы немесе оны  бұзу туралы келісімге қол  жеткізген кезде, шартты өзгерту немесе бұзу туралы келісім де шарттың нысанында жасалады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Қорытынды

  Жүк тасымалдау  процесі технологиясы дегенді  адамдардың оны  дәйекті және  өзара байланысты кезеңдер мен  операцияларға бөлу жолымен   барынша  бір қалыпты орындалатын  және мақсаты жоғары тасымалдау тиімділігіне қол жеткізу болып табылатын нақты тасымалдау процесін іске асыру тәсілі деп  түсіну қажет.

  Қандай да  болмасын жүк тасымалдау  процесінің  технологиясы үш белгіні  сипаттайды: тасымалдау процесін бөлу,  үйлестіру және кезеңділік,  іс-қимылдың нақтылығы.

   Көлік  кешенін дамытқан кезде экономиканың  жағдайы мен мүмкіндігін, сондай-ақ  көлік-логистикалық жүйесін дамытудың  озат әлемдік тәжірибесін ескеру  қажет. Экономиканың серпінді  дамуы тауарды жылжыту көлемінің  барынша өсуіне, тиісінше  ішкі сияқты халықаралық, соның ішінде транзиттік жүктің өсуіне алып  келетінін әлемдік тәжірибе  көрсетіп отыр. Бірақ көлік және логистика инфрақұрылымының жеткіліксіз дамымауы жағдайларында  елдің көлік кешенінің  өнімділігі мен тиімділігі төмендеуде.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

1 А.Э. Горев  «Грузовые автомобильные перевозки» (2-ші баспа).

2 Лукашина В.Н.-«Автотранспортные  потоки и окружающая среда»  Учебное пособие под ред.  М:  Инфра, 1998-408б.

3     Кременец Ю.А. «Технические средства» ОДД-М: Транспорт, 1990ж-225б.

4«Краткий автомобильный  справочник НИИАТ»–М; Транспорт, 1982ж.

5 Т.Ф. Валаева,  Е.М. Коростелёва, Б.Д. Рабинович,  Е.А. Хруцкий «Экономика, организация  и планирования производства»  .