Эволюциялық теорияның даму тарихы және қоғамның қалыптасу кезеңдері

 

           РМҚК « Марат Оспанов атындағы  Батыс Қазақстан      мемлекеттік медициналық университеті »

 

 

 

Студенттің өзіндік жұмысы

 

Факультет:  Жалпы медицина

Пәні: Қазақстан тарихы

Кафедра:  Қазақстан тарихы және қоғамдық гуманитарлық пәндерімен психология

                  және педагогика

Курс: 1

Тобы: 106 Б

Тақрыбы: Адамның   шығу  тегі  туралы  эволюциялық   теория

Орындау формасы: мәнжазба

 

 

 

Орындаған: Дәрібай Ақнұр

Тексерген: Мухамбетгалиева А.К.

Бағасы:

 

                                     

                                     

                                

                                   Ақтөбе  2014 жыл

 

Жоспар:

I   Кіріспе

II  Эволюциялық теорияның даму тарихы және қоғамның қалыптасу

     кезеңдері          

       1 Адамның пайда болуы  және олардың  жануарлар дүниесіндегі  орны

       2 Антропогенез процесінің қозғаушы  күші

       3 Көне  заманғы гоминидтер мен  олардың еңбек қызметі

III  Қортынды

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       Кіріспе        Адамның шығуы, оның дамуы мен еңбек қызметіннің тарихы жердің түпкір-түпкірінің бәрінде бір-біріне өте ұқсас және өзара тығыз байланысты. Қазақстанның территориясы –планетаның шағын бөлігі, сондықтан оның тарихы бүкіл дүние жүзілік тарихтың бір тарауы ғана болып табылады.      Адамзаттың ежелгі өткен заманының көп беттері әлі анықталған жоқ, түсініксіз мәселелер мен даулы қағидалар әлі көп. Адам туралы теориялық және эмпирикалық білімнің сөзсіз өсуі адам туралы ғылыми түсініктің қалыптасуына ортақ концепцияның болмауына және ғылыми материалдардың жүйеленбеуіне алып келді. ХХ және ХХІ ғасырларда мәдени тарихының мәселесі ретінде адамның ғылыми тану мәселесі алға шыққан. 
          Профессор А.Р. Масалимова мәдени антропологиялық білім жүйесіндегі адам мәселесіне тоқталған кезде: «Адам маселесі, оның шығу тегі, өмірінің мазмұны және өмірдегі бағыт-бағдары ерте заманнан көптеген ойшылдарды толғандырған. … Адам өмірінің мазмұны туралы ой қозғағанда философиялық және антропологиялық аспектісін бөліп қарастырған жөн. Бірінші аспект бойынша адам баласының жердегі өмір сүруі, оның сол кезеңдегі дамуы зерттеледі. Екінші аспектіге сай адам дамудың белгілі бір кезеңін және белгілі бір табиғи экологиялық негізді білдіреді. Осы негізде адам екі әлемге жатқызылады. Бірі табиғат әлемі, ал екіншісі мәдениет әлемі. Адам биологиялық тіршілік иесі секілді барлық өсімдіктер мен жануарларға ұқсас, адамдар қауымдастығында – жануарлар қауымдастығының белгілері кездеседі, алайда адам қол жеткізген эволюциясын бірде-бір тіршілік иесі қайталай алмайды». Міне, сөйтіп ежелгі тас дәуірінен бастап дамыған алғашқы тұрмыс қоғамының қалыптасуы: адам табынының  орны, тарихы, дамуы  туралы келесі бөлімдерде баяндалады.   Ғылымның қазіргі жетістіктері адам биологиялық факторлармен қатар әлеуметтік факторлар да маңызды рөлге ие болатын эволюциялық дамудың өнімі деп тұжырымдауға мүмкіндік береді. Осы орайда адамның жоғары ұйымдасқан жануарлардан басты айырмашылықтары туралы және осы айырмашылықтарды мүмкін еткен процестерді ғылыми тұрғыда түсіндіру туралы мәселе шешуші маңызға ие болады.Алайда әлемнің қазіргі ғылыми картинасында антропогенез процесі көп жағдайда белгісіз күйінде қалып отыр. Бұл жағдай "адам феноменін" тамаша зерттеуші, атақты француз философы, биологы, палеонтологы және антропологы Пьер Тейяр де Шарденнің мынадай сөздерімен түсіндіріледі: адам "эволюцияның өзегі және шыңы" болып табылады және "адамның кілтін табу, демек әлемнің қалай құрылғанын және ол қалайша ары қарай құрылуы тиіс екенін білуге ұмтылу деген сөз".Жетіспейтін айғақтардың жоқтығы, адамға деген ескі көзқарасқа күмән келтіретін жана ашылымдар адамның мәні мен табиғаты туралы әртүрлі концепцияларды туғызды.

 

 

Эволюциялық теорияның даму тарихы      Эволюциялық   ілім биологияның  ең  ірі,  түпкілікті  тұжырымы болып  есептелінеді. Міне, 145 жылдан астам уақыт ішінде ол биологияның  барлық салаларының дамуына елеулі ықпал етіп  келеді.     Эволюция  дегеніміз - табиғаттың тарихи дамуы, тіршіліктің қарапайым түрлерінің күрделі формаларының пайда болуы. Эволюция процесі негізінде ағзалардың  бейімделущілігі, биологиялық түрлердің түзілуі және жойылуы, биогеценоздың және  биосфераның өзгеруі  болады. Биологиялық  эволюция  нәтижесінде жер бетінде қоғамдық өмірдің негізі-адамның  пайда  болып, өмір сүруіне қолайлы жағдайлар туды.         Ерте  замандарда  табиғат  өзгермейді,  тіршілік  кұдайдың әмірімен пайда болған деген діни, креационистік көзқарас басым болады. Әйтсе де, кейбір ертедегі грек ғалымдары қалыптасқан креационистік көзқарасқа қайшы көзқарас, тіршілік өлі дүниеден оның дамуы негізінде пайда болды деген пікірлер айтқан. Мысалы, Фалес (624-578 б.ғ.д) дүние судан дамиды деп  ойлаған. Анаксимандр (610-546 б.ғ.д ) адам балықтардан келіп шыққан деген пікір айтқан. Эмпедокл (483-423 б.ғ.д) тірі дүние 4 бастамадан – от , су,  ауа  және  топырақтан  жаралған деп  болжамдаған. Гераклит (4 ғасырдың аяғы-3ғасырдың басы б.ғ.д.)  тірі дүниенің негізі қозғалыс деп ойлаған. Дүние үнемі өзгеріп отырады...» суға екі рет түсуге болмайды...» деген ұғым айтқан.  Оындай даму туралы өте қарапайым пікірлерді эволюциялық пікір деп қарастыруға болмайды, сондықтан да оларды трансформизм  деп атайды, себебі олар қарапайым формалардан  күрделі  формалардың қалайша пада болатынын түсіндіре алмаған. Орта ғасырларда ғылымның дамуына шіркеу тыйым салып, креационистік көзқарас үстем болған. Дегенмен, XVI ғасырдан бастап ғылыми деректер жинақтала бастады. XVIII ғасырда  жасуша ашылады,  К. Линней  өсімдіктердің алғашқы жүйесі құрастырады.           Эволюциялық ілім  қалыптасуына ұлы француз материалистері Ж.Ламетри, Д.Дидро және Гельвеций көп үлес қосты. Олар табиғат дамудың нәтижесінде қалыптасты дегенг пікір айтқан. Ж.Ламетри  адамдар мен жануарлардың құрылысының және шығу тегінің ұқсастығына көңіл аударған.  Даму туралы пікірлер Ж.Бюффон еңбектерінде де кеңінен орын алған.  Ол тірі дүние өлі дүниенің дамуының нәтежесінде пайдаболды және олар орта факторларының әсерімен өзгереді деген ғылыми пікір айтқан. Жануарлар құрылысының ұқсастығын олардың шығу тегінің ортақтығымен түсіндірген.      Алғашқы эволюциялық ілім 1809 жылы пайда болған. Оның авторы француз ғалымы – Ж.Б.Ламарк.Оның айтуынша, тірі ағзалар үнемі өзгеріп отырады. Олардың өзгергіштігінің негізі себебі – орта факғторларының әсері. Ол екі заң  қалыптастырған:            1. Ағзалар сыртқы орта факторлары әсерінен  үнемі өзгеріп отырады, кез келген өзгерістер  тұқым қуалайды;

Жиі пайдаланылатын  (жаттығатын)  мүшелер дамиды, ал пайдаланылмайтын  (жаттықпайтын) мүшелер жойылады (семеді).        Ж.Ламарк  қарапайым формалардың күрделі формалардың  пайда болуын ( яғни, нағыз эволюция процесін) градация принципі арқылы түсіндіреді. Ол барлық тірі ағзаларды  бірнеше сатыларға орналастырған. Оның айтуынша,  ағзалардың дамуы  оларды үнемі өздігінен  күрделенуге жетелейтін  белгісіз ішкі қозғаушы  күшке байланысты,  соның арқасында  дамиды деген пікір айтқан. Ж. Ламарк  теориясы  жалған теория, сондықтан да ол ғалымдар арасында көп қолдау таппаған, дегенмен, бұл креационизмге қарсы бағытталған бірден-бір теория болатын.   Нағыз ғылыми-эволюциялық теория 1859 жылы пайда болды, оның авторы ағылшын ғалымы – Ч. Дарвин. Оның эволциялық теориясы мынадай табиғи құбылыстарға негізделген: өзгергіштік, тұқым қуалаушылық, тіршілік үшін күрес, табиғи сұрыптау , белгілердің ажырауы ( дивергенция).  Ч.Дарвин ағзалардың өзгергіштігінің 2 түрін ашты:қанаттары жақсы жетілгендері  мен қанатсыздарды  тірі қалдыруын  келтірген. Тіршілік үшін күрес, табиғи сұрыптау  негізінде   ортаға  жақсы  бейімделген  жаңа формалар пайда болады. Тірі дүниенің   ортаға  бейімделуі  алуан  түрлі болып келеді, бірақ кез-келген  бейімделушілік салыстырмалы  түрде  ғана болады, яғни бір бейімделушілік  барлық жағдайлардан  сақтай алмайды, орта факторы өзгерсе бұрынғы  бейімделушілік  дараларды қорғай алмайды. Ч.Дарвиннің бұл туралы еңбегі  оның антропологиялық еңбегі «Адамның пайда болуы және жыныстық сұрыпталу» (1971ж.) деп аталатын  кітабында баяндалады.     Қазіргі уақытта антропология ғылымында адамның эволюциялық даму жолының мынадай негізгі кезендерін бөліп көрсетеді:

1) австралопитек

2) питекантроп (ең көне адамдар, архонтроптар)

3) неандерталь адамы (ең көне адамдар, палеонтроптар)

4) қазіргі заманғы адам типтес (неоантроптар)

Сөйтіп, Адам эволюциясына байланысты палеолит жоғарғы және төменгі болып екіге бөлінеді. Төменгі палеолит – архантроптар мен палеонтроптардың тіршілік ету кезеңі болып табылады. Бұл кезеңнің өзінде бірнеше археологиялық кезеңдер алмасқан, атап айтқанда: 2.5 млн жыл бұрын олдувай, 0.85 млн жыл бұрын ашель, 0.2 млн жыл бұрын мустьер кезеңдері. Жоғарғы палеолит – Homo sapіens – тің тіршілік ету кезеңі. Бұл кезең небәрі 100-40 мың жылға созылып, адам баласы осы кезең ішінде тастан балта жасаудан компьтерлерге дейінгі жетістіктерді басынан өткізді. Археологиялық кезеңдер еңбек құралдарын жасаудың  техникасы мен материалдарының түрленуіне негізделді. Ертедегі қытай және рим философтарына белгілі болған көне тарихтың үш ғасырға (тас, қола және темір) бөлінуінің ғылыми негізі Х1Х ғасыр мен ХХ ғасырдың басында жасалды.Ойкуменнің көп бөлігінде төменгі, ортаңғы палеолит-100 мың, палеолит 45-40 мың; жоғарғы палеолит – 12-10 мың, мезолит 8 мыңға дейін және неолит 5 мың жыл бұрын бітті. Қола дәуірі біздің эрамызға дейінгі 1 мыңыншы жылдың басына дейін, темір ғасыры басталғанға дейін созылды. Қола дәуірінен бастап алғашқы қауымдық қоғамда қалыптасқан көне дәуір өркениетінің ескерткіштері негізінде уақытты календар бойынша белгілеу пайда болды .

 

Тарихи кезеңдер		Археологиялық кезеңдер	Палеоантропологиялық  кезеңдер
Алғашқы қауым кезеңі		Төменгі (100) және ортаңғы палеолит (45-40)	Архонтроптар мен палеонтроптар кезеңі
Алғашқы қауымдық Туыстық қауым кезеңі	Ертедегі алғашқы қауымдық кезеңі	Жоғары палеоли (12-10) және мезолит (8)	Неонтроптар  кезеңі
	Кейінгі алғашқы қауым	Неолит (5) Энеолит немесе ертедегі металдық ғасыр (4,5 –5)
Таптар түзілу кезеңі		Қола (3)                   Темір                         Атом ғасыры (ХХ ғасыры)

Қоғамның құрылуының алғашқы нысаны көбіне  “алғашқы қауым” деп аталды. Бұл сөз үйлесімі ертедегі және өте ертедегі адамдардың ұйымдарының ерекшеліктерін; олардың жануарлардан нағыз адамға өтпелі кезеңіндегі күйлерінің дәл мағынасын білдіреді. Алайда, “алғашқы қауым” термині әрі қысқа, әрі ыңғайлы. Алғашқы қауым қоғамы адамзат тарихындағы ең ұзақ, 2 млн жылға созылған кезең болды. Алғашқы қоғамдағы туыстық қауым 10-12 мың жыл бұрын басталып, ойкуменаның негізгі бөлігі үшін 5-8 мың жыл бұрын аяқталса, алғашқы қауымның соңғы кезеңдері кейбір қоғамдарда әлі күнге дейін аяқталған жоқ. Алғашқы қауымдық кезең - қалыптасу кезеңі, ал алғашқы қауымдастық туыстық қауым – кемелдену кезеңі болса, таптардың түзілу кезеңі – алғашқы қауымдық құрылымның ыдырау кезеңі болды. Бұл соңғы кезең шаруашылық іс-әрекеттің барлық салаларының қарқындап дамуымен және өнім қорларының өсуімен сипатталады. Жалпы дәуірдік кезеңдерді археологиялық және палеоантропологиялық схемалардың аса маңызды буындарымен төмендегіше салыстыруға болады. Бұл кезеңдердің абсолютті (нақты) жасын айту қиын, себебі, біріншіден, олардың археологиялық және палеоантропологиялық кезеңдермен арақатынасы жөніндегі көзқарастар түрліше, екіншіден, ертедегі алғашқы қауымдық кезеңінен бастап, адамзат қоғамы біртекті дамыған жоқ, соның әсерінен жоғарыда айтылған әртүрлі қоғамдар қалыптасты.

 

 

 

Адамның пайда болуы  және олардың  жануарлар дүниесіндегі  орны

Алғашқы тұрмыс қоғамының заңдылықтарын түсіну адам эволюциясының өн бойында, адамның өзінің физикалық типінің өзгерістерімен, осы өзгерістердің қозғаушы күштерімен, антропогенездің осы заманғы теориясымен таныспайынша мүмкін емес. Тарихтың таң сәрісінде, Лениннің айтуы бойынша, «қалыптасып келе жатқан» адамдардың физикалық типі көп жағынан әлі де, олардың мүмкіндігін анықтайтын еді, сондықтан да тарихи дамудың қуатты факторы ретінде алға шықты. Сол себептен де еңбек қызметі дамуының ең көне кезеңдерінің тарихы мен әлеуметтік ұйымдардың құралуын адамның өзінің биологиялық тарихынан бөліп алуға болмайды. Табиғаттағы адамның орны туралы мәселе, Карл Линней оны жануар патшалығының системасына енгізген, әрі адамды сол кездегі белгілі маймылдармен бірге қосып, сүтпен қоректенушілер құрамында приматтарды бөліп алғанда XVIII ғасырдың орта шенінде тұңғыш рет ғылыми негізге қойылды. Систематика жөніндегі көптеген зерттеулер мен маймылдардың салыстырмалы анатомиясы, сондай ақ XVIII ғасырдың екінші жартысында – XIX ғасырдың бірінші жартысында жүргізілген адам анатомиясы жөніндегі жұмыстар, Томас Гекслиге адамның систематикалық жағдайын анықтауда келесі қадам жасауға және адам тәрізді маймылдармен оның ең жақын туыстығын көрсетуге мүмкіндік береді.Антропогенез саласындағы білімдердің барлық қорын жинақтаған және эволюциялық теорияның негізгі қағидаларын, атап айтқанда, табиғи және жыныстық іріктелу туралы ілімін адамға қолдануға әрекет жасаған Чарльз Дарвиннің «Адамның шығуы мен жыныстық сұрыптау» (1871 ж.) деген кітабында адамның жануарлық шыққан тегі айдан анық толық дәлелденіп, осы заманғы антропология мен материалистік философияның өзекті тірегіне айналды.  XIX ғасырдың аяғы мен  XX ғасырдағы  толып жатқан зерттеулер  адамның жануарлық шыұұан тегі  туралы ілімнің дұрыстығының жаңа дәлелдерін әкелді; оны нақтылы мазмұнмен толықтырды және адам эволюциясының жолдарын қалпына келтіруге  көшуге  мүмкіндік берді. Бұл жөнінде қазіргі  кезде 50-ден астам қорығы белгілі  болып отырған адамның ең көне  замандағы ата-бабаларының қазба қалдықтары табылуының ерекше маңызы болып отыр.              Антропоморфты семьялармен қатар приматтар отрядының барлық классификацияларында дерлік осы заманғы адам мен  оның ең жақын  ата-тектерін біріктіретін гоминид семьялары бөлініп шығады. Бұл семьялардың барлық өкілдері үшін, өз құрылысының күрделілігі жағынан басқа приматтардың миынан әлдеқайда көп артып түсетін үлкен ми, дененің түзулене түскен жағдайы мен екі аяқпен тік жүру, өте қозғалғыш және барлық қалғандарына күрт қарама-қарсы келетін күшті дамыған үлкен саусақты нәзік қимыл жасауға қабілетті қол сүйегі тән болып келеді. Сонымен, тіпті анатомиялық  көзқарас тұрғысынан қазіргі адаммен оның тікелей ата-тектері оларды басқа приматтардан, тіпті адам тәрізділерден бөліп тұратын және семьяларда олардың бқләнуән ақтайтын едәуір ерекшеліпен сипатталады. Бірақ басқа жағдай бұдан гөрі көңіл аударарлық болып келеді – адам планетаның геологиялық тарихына дамудың жаңа факторларын – енгізді. Бірқатар ғалымдардың пікірі бойынша, бұл құбылыс тіпті терминологияда көрсетілуі тиіс болды. Мәселен, белгілі орыс геологы  А.П.Павлов төрттік дәуір үшін «антропоген» атауын ұсынды, ал көрнекті совет натуралист-геологы,геохимик және биолог В.И.Вернадский тіпті жер тарихында адам тегінің  тіршілік еткен уақытын ерекше эраға бөлу қажет деп санады, ол мұны «психозойск эрасы» деп атады.          Гоминид семьяларының құрамын түрлі зерттеушілер әр түрлі аныұтайды. Советтік антропология әдебиеті мен батыс европа және американ мамандарының кқптеген еңбектерінде семьялар құрамында тек бір ғана текті – адамның өз басын, оған барлық қазылып табылған формаларды қоса отырып, Homo тегін және қазіргі адамды бөліп көрсетуге қабылданған. Homo тегі шегінде әдетте екі түр – қазіргі түрдің адамы, немес парасатты адам, Homo қазындылардың бір түріне біріктірілетін қазба олжалар немес тұрпайы адам, Homo pimigeus болып бөлінеді.

Қорыта айтқанда, қазіргі заманғы адам приматтар отрядыгоминидтер семьялығына  жататын  Homo текті түрін құрайды. Осы заманғы адамзаттың нәсілдері арасындағы морфологиялық айырмашылықтар жай көзге көрінгеніне де қарамастан, бірақ олар өмірлік маңызы жоқ екінші дәрежелі белгілерденде көрінеді. Сондықтан да қазіргі кезде, тіпті шетел ғылыми әдебиетінде таралып жүрген нәсілдік концепцияларға қарсы әлі күнге дейін өмір сүріп отырған нәсілдер толық негізделе отырып, бір түрге жатқызылуы мүмкін.

Антропогенез процесінің қозғаушы  күші

Антропогенез (грек. anthropos – адам, genesіs – шығу тегі) – антропология ғылымының адамның шығу тегін, даму тарихын, оның жеке биол. түр болып қалыптасуын және адамзат қоғамының даму кезеңдерін әрі жаратылыстану, әрі қоғамдық ғылымдарға сүйене отырып зерттейтін негізгі саласы. Бұларды шешуде антропогенез приматология, эмбриология, физиология, психология, геология, археология, этнография, тіл білімі сияқты ғылымдардың нақты деректеріне сүйенеді. Ч. Дарвиннің эволюциялық білім жүйесі бойынша адам тегі адам тәріздес маймылдан пайда болған, яғни адам баласы биол. жағынан бір түрге жатады деп дәлелденді. Бұл ілім адам эволюциясын үлкен үш дәуірге бөледі:

1. ең алғашқы адам тегінің өкілдері болып адам тәрізді маймылдар (антропоидтер) саналады. Олар негізінде екі аяқпен жүріп, қимыл жасаған. Дайын табиғи тастарды, таяқты және жануарлар сүйегін сол күйінде қол қаруы ретінде пайдаланған. Бұларды ғылымда жоғары сатыға дейін жетілген екі аяқты приматтар деп атайды. Өмір сүрген кезеңі бұдан 2–3 млн. жыл бұрын;
2. эволюция даму жолдарымен жетілгендер қатарына архантроп пен палеоантроптар жатады. Олар қолдан құрал-саймандар жасай білген және қауымдасу түрі біршама жүйеленген. Тіршілік еткен уақыты бұдан 1 млн. жыл бұрын;
3. ең соңғы эволюция дәуірде бүгінгі адамдардың түрі – неантроптар қалыптасқан. Бұлар соңғы палеолит дәуірінде, яғни 40–50 мың жыл бұрын өмір сүрген. Ең алғашқы приматтар өкіліне австралопитектер жатады. Олардың сүйектерінің көп табылған жерлері Оңтүстік және Шығыс Африканың ашық қыраттары. Бұлардың тік жүргендігі, тастан қарапайым құралдар жасап пайдаланғандығы анықталды. Маңдай бітісі, саусақтарындағы буын сүйектерінің саны, қолқа доғасынан шығатын артерияның тарамдалу тәртібі, өкпесінің үлестерге бөлінуі адамға ұқсас. Бірақ мұның бәрі тікелей емес, қарапайым ғана ұқсастықтар. Сондықтан қазіргі маймылдардың бір де бірі адам тегі болып есептелмейді.

Адамның шығу процесіне биологиялық заңдылықтарды тарата отырып, Дарвин жыныстық сұрыптауға барынша үлкен маңыз берді. Оның теориясына  сәйкес приматтармен салыстырғанда, адамның физикалық ұйымдасу ерекшелігі мынада; белгілі бір ерекшеліктері бар индивидуумдарды әйелдердің таңдап алуы салдарында құралған морфологиялық ерекшеліктердің болуында еді, бұл көбейіп өсу процесінде басымдық алды, неғұрлым көп ұрпақ алдырды, сөйтіп белгілі  бағытта адам тегінің дамуына шешуші ыөпал жасады. Ч.Дарвин осы арқылы сол бір заманғы адамның күрт жыныстық диморфизімін, денесінде жүн бүркешінің толық дерлік жойылуынт.б.түсіндіреді.           Соңғы жылдар адамның ерекшеліктерін түсіндіруге  және адам эволюциясының қозғаушы күштерін табуға тырысқан теорияларда тапшылық болған жоқ. Көптеген ғалымдар адам морфологиясының өзгерістеріне анықтаушы ықпалеткен және адамды хайуанаттар дүниесінен бөліп тұрған өтпейтін әңгек болған маймылдан адамға көшуде шешуші ұадам ретінде тік жүруді көрсетеді.      Соңғы жылдары жүргізілген австралопитектердің геологиялық жасын анықтау, олардың дәуірін төменгі плейстоцен деп уақытын шамалауға мүмкіндік береді. Кейбір олжалар орта плейстоценнің бастапқы кезіне жатуы ықтимал. Сонымен бүтіндей алғанда австралопитектер, гоминид семьялығының тура ата – бабалары болмаған, ал африка материгінің біршама оқшаулаған  жағдайларында консервіленіп қалған және гоминид пайда болған заманға дейін  өмір сүріп келген антропоморфты діннің арнайы бұтағы болып табылады, деген болжаулардың пайдасына саяды. Алайда австралопитектердің гоминидтермен генеалогиялық байланыстары туралы мәселені қалай шешкенмен , оларды зерттеу, адамның тікелей алғы ата – бабаларының құрылысы мен тіршілігіне меңзеу жасайды.      Олдовей тауларының ерте төрттік қабаттарына (Танганьика) 1959 жылы төтенше маңызды олжа табылды. Приматтың «зинджантроп» деп ат тағылған осында табылған бас сүйегі , зинджантроп  туралы жеткілікті белгілі  бір ұғым ғұрауға мүмкіндік береді. Ол горилланың құрылысындағы ұқсастықты өзіне тәң кейбір ұқсастықтары бар белгілерімен өзгеше етеді, бірақ екінші жағынан екі аяғымен жүретін үлкен миы және тіс системасының морфологиясында адамдық ерекшеліктері болған. Зинджантроптың жасы шамамен бір жарым миллион жыл болып анықталады.            1960 жылдың аяғында зинджантроп  қалдықтарының сол бір гелогиялық ққабаттарында басқа тіршілік иесінің қалдықтары табылды. Бұдан бізге келіп жеткені бас сүйектері, төмені жақ сүйек, бұғана , табан мен қол басының сүйектері болатын. Табан сүйегінің морфологиясын талдау, бұл тіршілік иесі тік жағдайда жүріп – тұрғанын, яғни австралопиктер  сияты екі аяқты  тіршілік иесі болғанын көрсетеді. Оның қол басының сүйектері мен бұғаналары осы заманғы адамның бұғанасы мен қол басына ұқсас болған. Бірақ бас сүйек құрабының сыйымдылығын анықтау нәтижелері ерекше қызықты еді .Бұл шамамен 670 – 680 см-ке те4 6 яғни австралолопитектерге және сол заманғы адам тәрізді маймылдардікінен үлкен болып шыұты. Бұл тіршілік иесінің ұалдыұтарын сипаттап жазған зерттеуші Ф.Тобайс мұны Homo habilis шебер адам, деп атауды ұсынды. Homo habilis табылған қабаттардан тұрпайы ұашалып жасалған маклта тастар – сөзсіз алғашқы қарулары табылған. Homo habilis өмір сүрген уақыт калийаргонов әдісінің көмегімен 1750000 жыл деп анықталады. Адамның әлеуметтік бейнесінің өзгеруімен бірге оның биологиялық табиғатыда, сырт кейпі де, ақыл-ой қабілетіде өзгере ме? Денесі мен ақыл-ойы жағынан адамның жаңа ұрпағы бұрынғыларынан гөрі дамығандайә болама?- деген сұрақтар тууы мүмкін.  Алдымен дене құрылысы жағынан алып қарасақ, Homo sapiens түрінің даму тарихы барысында оның дене құрылымы мен денсаулығы айтарлықтай жақсарғаны анық: халықтың орташа өмір жасы өсті. Ертедегі дүние азаматтың орташа жасы 20-22жыл болған болса, XVIII ғасырда 30 жасқа деиін өсті. XIX ғасырдың аяғымен XX ғ. Басына қарай Батыс Еуропа елдерінде ортша жас шамамен 56 жылға жеткен болса, бүгін таңда 75-78 жасқа жетіп отыр. Ал социологиялық және медицинлық зерттеулерге қарағанда, қазіргі адамның “қалыпты ” орташа жасы 80-90 жыл болуы тиіс екен.Тағы бір мысал. Социологиялық зерттеулерге сүйенсек, XX ғ. 50-60 жылдары өскен жастардың бойы 30-40 жылдарда өскен жастардың бойынан, орташа алғанда, 6-8 см. Ұзын, ал 80-90 жылдардағы жастардың бойы одан бұрынғы 60-70 жылдардағы жастардың бойынан 5-7 см-дей ұзын көрінеді. Бұл, әрине, ең алдымен әлеуметтік тұрмыс жағдайымен жақсаруының алдары деуге болады.           Енді адамзаттың ақыл-ой  қабілетінің дамуы ттуралы мәселені қарастырып көрелік. Евгеника (адамның тұқым қуалаушы денсаулығы және оны жақсарту туралы теория) деген ілімнің негізін салушылардың бірі, ағылшын психологантрополыгы Ф. Гальтон  қазіргі адамның ақыл-ойы барған сайын төмендейді деп сендіруге тырысады, өйткені дейді ол төменгі таптарының өкілдері ақыл-ой коэфицент көрсеткіші төмен ал олардың отбасы әдетте көп балалы болады, олай болса қоғамдағы адамдар саны негізінен төмен сол  еңбекші топтарының  балаларының есебінен өсетін болғандықтан, адамдардың ақыл-ой деңгейінің  төмендеуі де табиғи нәрсе деп қорытындылайды Ф. Гальтон. Бұл пікір XX ғ-ң 60-жылдарына басына қарай адамның  ақыл-ой коэфиценті  әлеуметтік жағдайы және  балаларының саны арасында тікелей тәуелділік бар деген пікір жалған деп мойындалды.