Қаржылық жоспарлау

Кәсіпорынның құрамына құрылымдық бөлімшелер құқығында Бальнеофизиотерапевтік емханасы, «Бүлдіршін» № 4 балалар  бақшасы кіреді.

Өзінің қызметінде кәсіпорын еншілес  кәсіпорындардың қызметін реттейтін  заңдарын, жарғыларды және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік актілерін басшылыққа алады.

Материалдық-техникалық базасының  жағдайы, атап айтқанда: ыңғайлы жоспарлануы  мен жайларының сапалы әрленуі, оның қоғамдық жайлары мен тұрғын нөмірлерінің жайлы жаһазбен және құрал-жабдықтармен қамсыздандырылуы, жоғары сапалы төсек-орындарының толық жиындары, заманауи жоғары өнімділікті асхана жабдықтары, ыңғайлы лифт шаруашылығы және тағы басқалары қонақ үй кәсіпорындағы сапалы қызмет көрсету факторларының бірі болып табылады. Оның үстіне, ғимараттар мен құрылыстар сәулетіне, қонақтарға арналған бөлмелердің, спорттық алаңдарының, ойын-сауық мекемелерінің және демалу орынжарыны, медицина мекемелерінің ерекше орналасуына арнайы талаптар қойылады.

«Жеңіс» санаторийі 1999 жылдың маусымында соғылып, қолданысқа берілді. Алғашқы демалушыларды сол жылдың 24 маусымында қабылдады. Санаторийдің ғимараты технологиялық күрделі құрал-жабдықтан тұрады. Санаторий бірегей емдеу мүмкіндіктері бар қонақ үй жайлығын сәттілікті біріктіреді. Бастапқы артықшылығы - өзенге өте жақын орналасқандығы.

Санаторийде жатын корпусы бар, ол бір уақытта 355 адамға дейін қабылдай алады.

  Жатын корпусында 1-2 жатын және екі бөлмелі нөмірлері бар. Нөмірлерде барлық коммуналды жайлықтары бар. «Люкс» түріндегі бөлмелері кондиционермен және телефонмен қамсыздандырылған.

Кәсіпорын қызметінің мақсаты –  азаматтарға, басымдылықты ата-аналы  балаларға кешенді, сауықтыру, санаториялық-курорттық  қалпына келтіру, арнайы (реабилитациялық) емдеу, демалу және тағы басқа қызметтерін ұйымдастыру және ұсыну болып табылады.

«Жеңіс» емдеу-сауықтыру санаторийінде  жоғары білікті мамандары жұмыс  істейді, олар: педиатр, гинеколог, терапевт, ортопед, физиотерапевттер, соның ішінде, балалар стоматологы, ЛОР, психотерапевт, гастроэнтеролог.

«Жеңіс» санаторийінің аумағында  керемет қамтамасыз етілген емдеу  кабинеттері бар: физиотерапия, ванна  бөлімі, балшықпен емдеу, ЛОР, гинекология, стоматология, ингаляторий, аромотерапия, инерефленотерапия, фитобар, массаж, гидромассаж, мануалды терапия, ультрадыбыстық (УЗИ), компьютерлік диагностика.

2.2 «Жеңіс» Санаторийі ЕК-ның қаржылық қызметін талдау

 

Кәсіпорынның қаржылық жағдайы  келесі топтардың жиынтығын сипаттайды:

• Мүліктік жағдайының көрсеткіштері;
• Өтімділік және төлем қабілеттілік коэффициенттері;
• Іскерлік белсенділік көрсеткіштері.

Талданатын кезең ішінде кәсіпорынның материалдық-техникалық базасын пайдалануын  талдау

2008 жылы «Жеңіс» санаторийінің  толық сыйымдылығы 370 төсек-орыны құраған болатын, бұл бір жыл қорытындысына қайта есептеген кезде 68080 төсек-күні қызмет етуіне тепе-тең болып  келеді. 2007 жылы санаторийдің толық сыйымдылығы 350 төсек-орны болды, ал 2006 жылы - 300 төсек-орнын құрады. Төсек-орындардың өсімі нөмірлердің бір бөлігін қайта жоспарлау және кейбір қызметтік жайларын қайта соғу салдарынан болды. Нөмір қорының деректерін келесі кесте түрінде көрсетейік (Кесте 2).

 

Кесте 2 – «Жеңіс» санаторийіндегі  нөмір қорын пайдалану

№ р/н	Кезеңі	«Жеңіс» санаторийінің толтырымдылығы
		2006 жыл			2007 жыл			2008 жыл
		Толық, төсек-күн	Нақтылы, төсек-күн	Жүктелу коэф., %	Толық, төсек-күн	Нақтылы, төсек-күн	Жүктелу коэф., %	Толық, төсек-күн	Нақтылы, төсек-күн	Жүктелу коэф., %
1	Қаңтар
2	Ақпан
3	Наурыз
4	Сәуір
5	Мамыр	9300	90	0,97	10850	126	1,16	11470	552	4,81
6	Маусым	9000	3254	36,16	10500	5496	52,34	11100	9773	88,05
7	Шілде	9300	11045	118,76	10850	15090	139,08	11470	17621	153,63
8	Тамыз	9300	12886	138,56	10850	15455	142,44	11470	17828	155,43
9	Қаркүйек	9000	2570	28,56	10500	3673	34,98	11100	8981	80,91
10	Қазан	9300	45	0,48	10850	56	0,52	11470	182	1,59
11	Қараша
12	Желтоқсан
Барлығы 1 жылда		55200	29890	54,15	64400	39896	61,95	68080	54937	80,69
Барлығы бір маусымда		45900	29823	64,97	53550	39805	74,33	56610	54570	96,40

 

Көзі: автор кәсіпорын есептемесі негізінде құрастырды

 

Кестеден көрініп тұрғанындай, санаторийдің нақтылы толтырылуы толыққа  қарағанда аз, бұл санаторий негізгі  қызметін жазғы кезеңде жүргізетіндігі туралы куәландырады.

Сондай-ақ, кестеден нөмірлік қордың толтырымдылығында маусымдылық бар екені анық көрініп тұр.

Жүктеу коэффициентіне келетін  болсақ, ол келесі түрде ауытқиды:

• 2006 жылдың мамыр айында 0,97%-дан бастап тамызда 138,56%-ға дейін;
• 2007 жылы мамыр айында 1,16%-дан бастап тамыз айында 142,44%-ға дейін;
• 2008 жылы мамыр айында 4,81%-дан бастап тамызда 155,43%-ға дейін.

«Жылдық жүктелу коэффициенті»  көрсеткішінің 2006-2008 жылдар аралығындағы динамикасы оның 2006 жылы 54,15 пайыздан 2008 жылы 61,95 пайызына дейін ұлғайғандығы туралы куәландырады.

2.3 Санаторийдегі өндірістік шығындарды талдау

2006-2008 жылдар ішінде абсолюттік көріністе өндіріс шығындары өсуінің тұрақсыздығы байқалады.

 

Кесте 3 – Қызметтерді іске асыру  бойынша шығындар құрылымы

 

№	Көрсеткіштер аталуы	2004		2005		2006
		Мың тң	%	Мың тң	%	Мың тң.	%
1	Материалдық шығындар	1582,20	40,10%	2108,00	40,60%	2224,30	41,63%
2	Жалақыны төлеуге жұмсалған  шығындар	845,20	21,42%	1248,30	24,04%	1416,80	26,52%
3	әлеуметтік қорларға аударымдар	310,30	7,86%	447,10	8,61%	488,30	9,14%
4	Негізгі қорлардың амортизациясы	620,20	15,72%	730,90	14,08%	709,30	13,28%
5	өзге шығындар	587,60	14,89%	657,70	12,67%	503,70	9,43%
барлығы		3945,50	100,00%	5192,00	100,00%	5342,40	100,00%

 

Көзі: автор кәсіпорын есептемесі негізінде құрастырды

Кестеден көрініп тұрғанындай, талданып отырған кезеңнің соңында еңбекақыны төлеуге жұмсалған шығындар және әлеуметтік қорларға аударымдар ұлғайюда, бұл минималды жалақы көлемінің, инфляция коэффициентінің және күн көріс минимумының ұлғаюына байланысты болды.

2007 жылы 2006 жылмен салыстырғанда амортизациядық аударымдар көлемі 730,90 мың теңгеге дейін өсті, бұл нөмірлердегі, холлдардағы және өзге жайлардағы жиһазды мүмкін болғанша тез жаңартуға, сонымен бірге, сантехниканы ауыстыру жоспарланғандығына байланысты болды, ал 2008 жылы амортизациялық аударымдар көлемі 709,30 мың теңгеге дейін қысқарды.

Материалдық шығындарды шартты түрде, санаторийдің жүктелу деңгейіне  тікелей тәуелді болмайтын ауыспалы шығындар деп есептеуге болады.

2.4 Кәсіпорынның мүліктік жағдайын талдау

Негізгі қорлардың қалдық құны баланс сомасының жартысынан асатынын құрайтындығынан, негізгі құралдардың тозу, жаңару және шығу коэффициенттерін талдаймыз. Талдаудың ыңғайлығы үшін келесі кестені құрастырамыз (Кесте 4).

 

Кесте 4 – Кәсіпорынның мүліктік жағдайының коэффициенттері

 

№	Көрсеткіш	Нормативтік мәні	2006ж. басында	2007ж. басында	2008 ж.
					басында	аяғында
1	2	3	6	7	8	9
1.1.	Негізгі қорлардың тозу коэффициенті	Азаюы	0,369	0,385	0,416	0,422
1.2.	Негізгі қорлардың жаңарту коэффициенті	Ұлғаюы	0,038	0,045	0,074	-
1.3.	Негізгі қорлардың шығу коэффициенті	НҚ жаңарту коэффициентінен  аз болуы тиіс	0,063	0,02	0,007	-

Нормативтік мәні бойынша негізгі  қорлардың тозу коэффициенті азаюы тиіс. Кестеден көрініп тұрғанындай, тозу коэффициенті 2006 жылмен салыстырғанда 2007ж. 0,016-ға ұлғайды, ал 2008ж. 0,031-ге ұлғайды. Бұл кәсіпорындағы негізгі қорларды жаңарту қажеттілігін білдіреді.

«Жеңіс» санаторийінің басшылығы  осы мәселені ақырындап шешіп  отырған, бұл туралы 2006-2007 жж. негізгі  қорларды жаңарту коэффициентінің  ұлғаюы растайды, ол сатып алынған  негізгі қорлардың бастапқы құнының  барлық негізгі қорлардың бастапқы құнына қатысты азайып отыруы көрсетеді, бұл оңтайлы беталыс болып табылады. Алайда, 2008 жылдың соңында осы коэффициент азайды. Негізгі қорлардың шығу коэффициенті жаңарту коэффициентіне қарағанда төмен болуы тиіс. Осы көрсеткіштің оңтайлы беталысы 2008 жылдың соңында байқалады.

 

Кесте 5 - Кәсіпорынның өтімділік көрсеткіштері

 

№	Көрсеткіш	Нормативтік мәні	2006ж. басында	2007ж. басында	2008ж.
					басында	соңында
1	2	3	6	7	8	9
2.1.	Өтеу коэффициенті	1-ден көп	0,405	0,772	0,653	0,396
2.2.	Жылдам өтімділік коэффициенті	0,6-0,8	0,308	0,666	0,446	0,289
2.3.	Абсолютті өтімділік  коэффициенті	0-ден көп ұлғаюы	0,003	0,001	0,009	0,009
2.4	Таза айналым  капиталы, Мың теңге	0-ден көп ұлғаю	-786,6	-265,1	-452,9	-1097,2

 

Өтеу коэффициенті

Өтеу коэффициенті 1-ден көп болуы тиіс. Кестеде өтеу көрсеткіші нормативтік мәнге сәйкес келмейтіні көрініп тұр. Осы коэффициенттің мәндері кәсіпорын ресурстарының жеткіліксіздігі туралы куәландырады, олар ағымдағы міндеттемелерді өтеу үшін қолданылуы мүмкін.