Өндіріс шарттарындағы өмірлік іс-әрекет қауіпсіздігінің негіздері

Егер сіз  жакет пен белдемшені таңдасаңыз, ең бірінші ескеретін мәселе мата дем алу керек. Жаман мата болмайды, тек қана таңдалған  мата модельге сәйкес болмауы мүмкін.

Мата таңдауға арналған негізгі үш тест бар :

Матаның тығыздығын анықтау үшін матаны жұдырығыңызға

салып , біраз  уақыт қысып, содан кейін босатуыңыз. 

Егер мата жиырылып, формасын тез жоғалтса, бұл матадан  киім тігу өте ауыр болады және тігілетін  бұйым тез жиырылып отырады.

Матаның тұрақтылығын тексеру үшін үлкен саусақтарыңыз  арқылы

тартыңыз.

Егер өрімдер жібі босап, содан кейін жиналмаса, онда бұл тігілген бұйым форманы ұстамайды.

        Мата (латынша textile – мата, материя )- химиялық талшықтар мен жіптерден жасалған. Химиялық талшықтар мен жіптер табиғи синтетикалық жоғары молекулярлық қосылыстарды химиялық өңдеу нәтижесінде алынады. Бастапқы шикізатқа байланысты химиялық талшықтар. Жіптерді жасанды және синтетикалық деп бөледі.

Берілген модельдің  қоятын талаптарға сай үлгідегі сұранымды  есепке ала отырып, өңдеу тәртібіндегі мата ерекшеліктін ескере отырып, атлас матасы таңдап алынды.

     Атлас  – барлық мерзімнің классикасы. Ол ацетаннан жасалғандықтан. Денеде  әдемі тұрады. Атластың күтімі  оңай емес.Оның түсін сақтау  үшін тек қана қолмен жылы  суда мұқият жуған жөн. Атласты  кептіруде ыждаһаттылықты талап етеді.

   Ең ыңғайлы  атлас – полиэстер атласы мен  атлас эффектісі бар трикотаж  матасы болып есептеледі.

Астарлық  маталар. Бұйымға астарлық мата ретінде жібек, жартылай жібек, синтетикалық және мақта маталы астарлық маталар, жұқа тегіс синтетикалық жаймалар, табиғи және жасанды үлбірлер қолданылады. Астарлық маталар – тегіс, тафталық, саржалық және атластық, астарлық жаккардты өрімдерден алынады. Олардың құрамы да әртүрлі болады: вискоза, полиэстр, араластар вискоза/мақта, полиэстр/мақта, полиэстр/штапель.

Вискоза және вискоза-ацетатты астарлық маталар комплексті жіптерден  сызықтық тығыздығы 11; 13,3; 16,6 текс атласты, саржалық, майда өрнекті және ірі  өрнекті өрімдерден дайындалады, олардың  беттік тығыздығы 70-440 г/м². Табиғи ауыр астарларды жылы бұйымдар, яғни пальто және қыстық костюмдерде, таза вискозадан Белоруссия мен Молдавияда шығарылады

Аралық  маталар. Тігін бұйымдарының бөлек бөлшектеріне форма беру үшін және кию кезіндегі сол форманы сақтау үшін аралық маталар қолданылады. Бұлар классикалық аралық маталар – коленкор, мақта маталы, жартылай шұғалы өңілер; желімдік және аралас әдістермен дайындалған бейматалар – флизелин, спанбонд, прокламелин, дублерин, фильц, Сюнт, Вива, Лийва.

Коленкор –  мақта маталы, жұқа аралық мата. Ол тегіс  боялған, ағартылған. Беттік тығыздығы – 92,97,105 г/м². Оны форма беру үшін қолданылады ( қалта бойлығына, жаға іштігі ретінде, қақпақша мен жапырақшаларды және т.б.).

Флизелин –  аралық жайма, мақта (80%) және капроннан (20%) дайындалады, біртекті структуралы, ені 125 см, беттік тығыздығы 90-110 г/м², матаның орташа қалыңдығы 0,6 мм. Флизелиннің ерекшеліктері ол тығыздылығы, беріктілігі, ауа өткізгіштігі жоғары, гигроскопиялығы жоғары, химиялық тазалауға және ылғалды жылумен өңдеуге төзімділігі және бағасының қымбат еместігі.

         Дублерин – аралық мата. Негізгі  ұйымның ішкі жағынан орналасып,  матаның форма ұстағыш қасиеттерінің  тұрақтылығын қамтамасыз етуші  мата, негізгі мата бөлшектерін  қатырмалау үшін қолданылады,  бұйымның формасын сақтап тұрады.

Дипломдық жұмысқа арналған маталар ассортиментін кестеден негізгі мата, астарлық мата және аралық маталардың кейбір түрлеріне сипаттама келтірілген. 

                              Мата ассортименттері

Мата аталуы	Артикулы	Мата түрі	Өрім түрі	Талшықтық құрамы, %	Жіптердің сызықтық тығыздығы, текс		Беттік тығыздығы,г/м2		1см2 салмағы	Ені,см	Қолданылуы
					Негізгі жіп	Арқа у жіп	Негізгі жіп	Арқау жіп
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Атлас	22003	Ағартылған, тегіс боялған	Атласты	НШ-45, ВХ- 55	3,2	18,5	860х2	340	110	85	Әйел киімдерне  арналған
Камзур	23004	Тегіс боялған	Жаккардты	НШ-35, НВс-65	2,33х3	29	770	360	142	100	Костюмді-көйлектерге  арналған
Сатин	32107	Тегіс боялған	Атласты	Вис-100	13,3	13,3	820	300	140	95	Костюм, жакет, жилеттерде
Дублерин	45512/90/ХL96	Ағартылған, тегіс  боялған	Трикотажды	ПА-35, Вис-65	29	29	60	60	105	90	Пальто, пиджак, жакеттерге арналған

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.2.Киімге  қойылатын талаптар

   Тұтынушылар  тобының сұранысына эксплуатациялық, эстетикалық, гигиеналық, бұйымның сырт көрнісіне байланысты талаптар қойылады.

   Эксплуатациялық  талаптарға: киімнің пішім ұстағыштығы, төзімділік ұзақтығы эксплуатциялық беріктігі кіреді.

   Гигиеналық  талаптарға: жылу баланысы, вентиляциялық  кезең, сыртқы және ішкі ылғалдан қорғаныштығы, қолданудың ыңғайлылығы, киім жеңілдігі, конструкция жағынан ыңғайлылық.

   Өнеркәсіптік  – эканомикалық талаптарға кіретіндер: технологиялығы, стандарттизациямен  оның әдісі, эканомикалығы. Эканомикалық  мәлеметтерге жобаланатын шағын, өндіріс дайындаудағы конструкциялық және техникалық, сонымен қатар сұранымның эксплуатциялық шығыны жатады.

   Үлгілеуді  таңдау кезінде негізгі белгісі  оның пішіміне, стиліне, сән бағытына қарай силуэттік шешімге беріледі. Менің таңдаған үлгімде жартылай қынамалы силуэт. Бұйымның силуэттік пішімін бір – біріне сәйкес орналасқан құрастырудың конфигурациясы әсер етеді.

   Негізгі  критерий деп бұйымның кию  кезіндегі ынғайлылығы, сонымен  қатар адамды қоршаған сыртқы  ортаның зиянды әсерінен қорғайды. Берілген үлгіні өнім сапасының деңгейін қамтамасыз ететін барлық көрсеткіштерге сәйкес келеді.

  Таңдалған  үлгі жас топ шамасына байланысты  қазіргі сәннің талаптарымен сәйкес қылып жасалынған. Жобаланылатын үлгі қазіргі сән стиліне жауап беретіндей орындалған. Көйлек иесіне өзін еркін сезіну мүмкіндігін беріп, әдемі және сенімді болып көрінеді. Сонымен қатар адам организміне жылулық күйін бір қалыпты сақтап, ұтымды микроклимат жолымен жасалып оны қоршаған ортаның зиянды әсерлерінен, сонымен қатар адам денесін ластанудан қорғайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Жабдықтарды  таңдау бөлімі

Тігін машиналарды  өндірушілер әрдайым өзінің тұтынушылары, яғни киім өндірушілердің талаптарын ескеріп отырады. Сондықтан тігін машиналарының кострукторлық өзгерістері және жаңадан өңделуі сән тенденциясының және тігін саласының қажеттіліктерінің айнасы болып табылады.

Қазіргі уақыттың сонғы тенденциясы бұл – икемді өндірушіліктің құрылуы болып табылады. Арнайы машиналардың өзі әмбебап  машиналарына айналды. Ілгекті және бекітпе беретін машиналардың өндірушілері олардың механикалық версиясын өндіруде. Мұндай машиналарға ілгектің және бекітпенің алуан түрін праграммалауға болады.

Әдемі, жоғары сапалы киімге және оның сыртқы түрінің  безендірілуіне қарай сұраныстың өсуі, өндірушілерден тігін бұйымдары саласында білімдерінің жоғары болуын талап етеді. Жаңа құрал жабдықтардың бұрынғыларына қарағанда ерекшелігі, әмбебап және қосымша механизмдері бар.

Қазіргі уақытта  құрал – жабдықтың үтіктен  бастап булыманекенге дейінгі өте  көп түрлері бар. Бірақ көп мемлекеттердің рыногы шет елдік фирмалардың құрал – жабдықтармен жабдықталған.

Құрал – жабдық таңдауда бірнеше көрсеткіштерді ескеру қажет:

1. Таңдалған киім үлгісі
2. Қолданылатын мата қасиеті
3. Өндірістегі өнім көлемі

Мысалы, ателье, дүкен немесе кішкене фабрика болса, сатар алдындағы дайындық және тігісті өңдеу үшін, электірлі және булы үтіктерге немесе үтік тақтайлар мен парогенораторларға көңіл бөлген дұрыс.

Соңғы уақытта  көп қолданысқа келесі парогенораторлар ие болуда: үтігі бар комплект, қоқыстан тазартатын және қиын формалы дайын киімдерді үтіктеуге арналған, булы шетке орналастырылған, кішкентай және жіңішке бөлшектерін өңдейтін булы пистолеттер орналастырылған комплекттермен жабдықталған жабдықтар қолданылады. GOGEM 53R булы генераторлары үтігі бар комплектісі қолданылады. Бұл үтіктер қазіргі заманға сай етіп дайындалған. Барлық тұрмыс, ателье, кіші фабрикаларда кеңінен қолданылады.

 Қазір Қазақстанда  бұрынғыға қарағанда киім өндірісіндегі  технологиялық процессті қайта  жабдықтауда.

 Соның ішінде өндірістің қауіпсіздік басқарушысы

   1022 м   универсал класс машинасы .

      Бұл машина Орша " Легмаш" зауытында  шығарылған ,1022 класс   машинасының   негізінде жасалған .

     1022 м класс машинасының негізгі  артықшылығы - кейбір механизм  конструкциясын өзгерту  есебінен   шудың  азайтылуы.

      Бұл машина ауыр пальтолық  материалдардан бұйымдар тігуге  арналған .        

  Техникалық  сипаттамасы

     Бұл  машинаныңэлектр жетегі және  жоғарғы  жіпті керіп босаты  автоматтандырылған .

     Машинаның   габариті. ММ

     Ұзындығы.ММ  -  520

     Биіктігі.  ММ   -      360

     Ені  .ММ   - 210

     Машина  салмағы.  Кг-   108

      Негізгі  боліктің максималды  айналу жиілігі .   мин  - 4000

     Берілген  қуат. кВт -0,37

    Қайып  тігілетін    мата  қалындығы. ММ -   8

    0203N 90 ,100, 110, 120,130,150,  ине ( ГОСТ  22249-82

   тепшім  ұзындығы.ММ-1.7 -4.5,

 

Тігін машиналарының  тізбесі мен технологиялық сипаттамасы

 

№	Құрал-жабдықты дайындаған кәсіпорын	Машина классы, түрі	тігістің түрі	Негізгі біліктің айналу жылдамдығы	Тігістің ұзындығы	Мата жылжытқыш  механизмі	Ине+ (ГОСТ 22249761)	жіп	Өңделетін мата	Мата қалыңдығы, мм	Берілген қосымшалар
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1	Durkopp бір инелі  сырып тігетін машина	272, 140042	301	4500	4 дейін	Төменгі және жоғарғы тісті рейка	№90, 0052	№40,50	жібек	6 мм дейін	-
2	PRAFF жеңді отырғызатын  машина	3801-1/01	301	2000	5 мм	Төменгі және жоғарғы  тісті рейка	№75, 3306	№ 40,50	жібек	6 мм дейін	-
3	PRAFF Көктеу машинасы	33-06 789	401	3000	4-5	Төменгі рейка	№ 75,80	№,50,60	жібек	5 мм дейін	-
4	Торлау машинасы «Прошвеймаш»	208	500	5000	4-5	Екі төменгі  тісті рейка	№ 75,80	№40,50	жібек	5 мм дейін	Қырқатын пышағы бар
5	SM 2	85	501	3500	12	Төменгі тісті  рейка	№ 75,80	№ 40,50	жібек	5 мм дейін	Майысқан ине