Автор работы: Пользователь скрыл имя, 12 Февраля 2013 в 08:33, курсовая работа
Тақырыптың өзектілігі: Халықаралық қауымдастықты дамыту құралы ретінде дипломатияның маңызы өте зор. Дипломатиялық қызметтің жұмысы дипломатияның ең басты құралы болып, халықаралық аренадағы мемлекеттің мүддесін қамтамасыз етуге бағытталған. Англия дипломатиясы классикалық дипломатия ретінде, өз кезегінде эталон секілді, ол XIX-XX ғғ. әлемдік дипломатияның дамуына зор ықпал етті.
1. Англияның дипломатиялық қызметінің даму тенденциясы
1.1. Англиядағы дипломатиялық қызметтің пайда болуы және дамуы
1.2. Джордж Каннинг – саяси қайраткер, сыртқы істер министрі
1.3. Форин офис құрылымы және қызметі
2. Англияның дипломатиялық қызметінің және сыртқы саясатының жүйесі
2.1. Қазіргі уақыттағы Англияның дипломатиялық қызметінің ерекшеліктері
2.2. Дипломатиялық кадрларды дайындау, іріктеу және оларға қойылатын талаптар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Ұлыбританияның дипломатиялық
қызметінің ядросы - Форин офистің
қызметтік шенеуніктері ғана
емес, британ дипломатиялық
Көпшілік елшілер өз
Басқару міндеттерінің
XIX ғасырдың екінші жартысына дейін, кіші қызметкерлерді елшілердің өзі және Форин офистің басшылары тағайындаған. 1856 жылдан бері үміткерлерге ауызша емтихан енгізілді. Ал 1906 жылы қабылдау емтихандары міндетті түрде, ауызша және жазбаша тапсырылатын болды. Жалпы конкурстық қабылдау ниет еткендер үшін (әйелдерден басқа) ашық болатын, бірақ мүлік цензі бұқара халықтың орта тап өкілдеріне (жылдық табыс мөлшері – 400 фунт стрелинг немесе 25-30 мың фунт қазіргі уақытпен салыстырғанда) дипломатиялық қызметке жолын жапты. 1919 жылы ғана, шетелдегі елшілерге жалақы төлеу басталғанда, мүліктік цензді алып, орта тап өкілдерін қызметке алу мүмкіндігі туды [1,с.24].
Құрылымдық жағынан Форин офис:
Ағылшындық Сыртқы істер министрлігінің (СІМ) «пирамидасының» негізі болып – қарасытыратын мәселелеріне байланысты біріккен департаменттер (1997 жылы 71 департамент) және одан үлкенірек бөлімдер – директориаттар (жалпы саны - 13) болып табылады. Егер Форин офистің кәсіби және саяси жетекшілерін британдық дипломатиялық қыметтің шыңы деп атасақ, онда оның қуатты негізі болып департаменттер болып табылады. Департаменттерде күнделікті дипломатиялық жұмыстың негізі көлемі орындалады. Ағылшындық Сыртқы істер министрлігінің ерекшеліктеріне олардың көптігі жатады. 70-жылдары департаменттердің саны 70 жетсе, ал 1985 жылы – 64 жетті [7,с.153].
80-жылдардың екінші жартысында бөлімдер территориялық (географиялық) – 21. функционалдық (халықаралық ұйымдармен байланысты, ақпараттандыру және мәдени байланыстар, консулдық сұрақтармен және т.б. айналысатын) -31, административтік және шаруашылық – 12 болып бөлінге болатын. Бөлімдердің үштен бір бөлігі саяси-географиялық сипатта болды. Аймақ бойынша бөлу кенлесідей болды:
- 11 бөлім – Азия және Африка;
- 3 бөлім – Солтүстік Америка және Батыс Еуропа;
- 2 бөлім – Кеңес Одағы мен еуропадағы социалистік елдер істерімен айналысқан. Бұдан басқа 3 бөлім Орталық және Оңтүстік Америка істеріне жауапты болды. Сонымен бірге, Ирландия, Гонконг және Фолкленд (Мальвин) аралдары істерімен айналысатын жеке департаменттер бөлінді. Форин офистің бөлім қызметкерлері шетелдерімен екіжақты қатынаста жұмыс атқарады. Олардың қызметіне: ағымдағы ақпаратты бағалау және қарастыру; екіжақты саяси қатынастардағы мәселелер бойынша ұсыныстарды құру; дипломатиялық хат алмасу ісін жүргізу және т.б.
Форин офистің жергілікті
бөлімдері шетел
Ағылшын дипломатиялық
қызметінің ардагерлері,
Форин офистің бөлімдерінің жағдайы аса жоғары емес. Олар кеңесші дәрежесіндегі дипломаттармен басқарылады. У.Уоллес айтпақшы, тек қана Сыртқы істер министрлігі ғана емес, Уайтхолдың басқа да мекемелері «барлық сұрақтарды барынша төменгі деңгейде, бөлім деңгейлерінде шешуге тырысады» [7,с.154-155]. Неғұрлым сұрақтар бөлім деңгейінде шешілсе, соғұрлым Форин офис жетекшілерінің аса маңызды сұрақтарды шешуге баса назар аударады. Бұл принциптің қолданылуын мақұлдауға болар еді, егер шынайы практикада Форин офис дипломаттарға қажет емес шешімді қабылдау үшін, әлде ол туралы басшылыққа хабарламау үшін қолданбағанда.
Территориялық бөлімдер – Форин офистің анағұрлым тұрақты буыны болып табылады. Елтану бағытындағы кадрларды дайындау және іріктеу жүйесі жалпы өзін ақтап шықты деп айтуға болады. Мамандардың айтуынша, әртүрлі аймақтарда кадрларды дайындау теңдәрежеде емес дейді [7,с.155]. 1975 жылы Форин офисте 182 арабтанушы, яғни территориалдық бөлім қызметкерлерінің жартысына сәйкес келеді. Арабтанушылардың көпшілігін қызметтік бөлімдерге және халықаралық ұйымдардағы қызметтерге бағыттады. Сонымен бірге латынамерикантанушылардың саны территориялдық бөлімдер үшін және сәйкес елдердегі елшіліктер үшін тым аз болды. Данкеннің баяндамасын талқылау кезінде мамандар, кәсіби дипломаттар өздері жаһандық сипаттағы зерттеген оқиғаларды байланыстыра алмайды деген қорытындыға келді. Форин офистің «кең бағыттағы мамандар» [7,с.156] бағдары да сынға түсті.
Дәл Форин офистің
территориалдық бөлімінде
Егер территориалдық
бөлімдер Ұлыбританияның
1973 жылы функционалдық
бөлім қызметкерлерінің саны
территориалдық қызметкерлер
Халықаралық ұйымдармен айналысатын бөлімдердің ішінде 70-жылдары құрылған қоршаған ортаны қорғау, әлемдік теңіз және азаматтық авиация жатады. Бөлімнің қызметіне халықаралық ынтымақтастық саяси бағыттарын қарастырады, ал ғылыми-техникалық сұрақтар бойынша Уайтхоллдың басқа мекемесі айналысады.
Кәсіби дипломаттардың ішінде, мысалға Р.Уэйд-Гери функционалды бөлімдердің тым көптігін және оларды территориалдық бөлімдерге қайта құру қажеттігін, сонымен қатар олардың қызметін бекіте түсу ойын айтады [7,с.161-162].
Орталық дипломатиялық мекемені экономика саласында белсенді істерге бағыттай отырып, Форин офис басшылары сауда-экономикалық қарым-қатынастарды британ ықпалының беки түсуінің бірден-бір жолы деп түсінеді. Форин офистің анықтама қағазында сыртқы экономика саласында дипломатиялық қызмет 3 негізгі мақсатты көздейді. Олар:
Форин офистің экономикалық бөлімдері тар мамандандырылған. Арнайы сауда қарым-қатынастары мен экспорт туралы бөлім, валюта-қаржылық қатынастар бойынша, батысеуропалық интеграция туралы екі бөлім, энергетикалық ресурстар туралы бөлім және ғылым мен ғарыш туралы бөлімдер бар.
Экономикалық бөлімдер жұмысының жетекші формасы – ағылшын дипломатиялық өкілдіктерінен келетін ақпарат пен анықтамаларды жинау, өңдеу және талдау жасау. Жыл сайын Форин офис экономикалық сұрақтардың сан түріне байланысты 50 мыңнан астам хабарлама алады [7,с.157]. Сауда министрлігі арқылы өңделген ақпарат - британ өндірісінің Конфедерациясынан және басқа да мекемелер мен ұйымдардан ағылшын компанияларына жеткізіледі. «Бізде бір әлде екінші тауарды сататын қажетті біліктілік жоқ, бірақ біз британ экспортерларына көмектесе алатын қызмет көрсете аламыз», - деді Форин офистің өкілі парламенттік тыңдау барысында.
Сауда-экономикалық
бөлім қызметкерлері үшін
XX ғасырдағы
екі дүниежүзілік соғыс
1968 жылы 17 қазанда
– «жаңа» Форин офистің туған
күні – Сыртқы істер
.
2. Англияның дипломатиялық қызметінің және сыртқы
саясатының жүйесі
2.1. Қазіргі уақыттағы Англияның дипломатиялық қызметінің ерекшеліктері
Британ дипломатиялық қызметі немесе «Ұлы мәртебелімнің дипломатиялық қызметі», үкіметтің сыртқы саяси істерін дайындауда, дипломатиялық бағытты белгілеуде монопольды позицияны иеленеді [1,с.26-27]. Парламенттік сайлауда жеңген жаңа үкімет құрылуын аяқталғаннан кейін Ұлыбританияның орталық дипломатиялқ мекемесінде бірнеше ғана саяси басшылар тағайындалады. Алдыңғы аппарат өз орнында қалады. Жаңа үкімет пен қызметін аяқтаған басшылықтың арасында сыртқы саяси бағытта қаншама айырмашылықтар мен дипломатиялық көзқарастарында өзгешеліктер болғанымен, сайланған саяси жетекшілер мекеменің алдыңғы құрамын өзгертпейді. Дипломатиялық қызметті осындай ұйымдастыру әлемдік тәжірибеде аналогы жоқ болып табылады. Осы себептен де осындай формадағы ұйымдастыру шетел дипломатттарының таңғалушылық пен түсінбеушілігін тудырады. Куәлардың айтуы бойынша, 1945 жылы болған Постдам конференциясында кеңестік те, американдық та делегация 1945 жылы 26 шілдеде парламенттік сайлауда жеңіске жеткен лейбористік партияның жетекшісі премьер-министр К.Эттли мен сыртқы істер министрі Э.Бевин конференцияға өздерінің алдындағы консерваторлар У.Черчиль мен Э.Иденнің тұсындағы кеңесшілер, көмекшілер мен эксперттердің бірге келгеніне таңданысып қараған [8,с.486].