Жобаның негізі бойынша – Шолақ–Қорған БМАС қарастырылды

Бұрын Шолоққорған құрылымына кіретін 5-ұңғы құрылымдық сызбалар бойынша соңғы сейсмика қортындысымен Орталық Ақшабұлақ көтерілімінің шеткі бөлігіне кіретін болды

 

4.  Мұнайгаздылығы

 

Шолоққорған алаңының өндірістік мұнайгаздылығы жоғарғы юраның табан бөлігіне (Ортақұмкөл жіксвитасы) қатысты Ю-III горизонтында белгілі болған.

Ю-II, Ю-I (жоғары құмкөл жіксвитасы), Ю-ІІІ (ақшабұлақ  жіксвитасы) және төменгі неоком (М-II-2, М-II-1) қималары кенорын бойынша ұңғыларды геофизизикалық зерттеуді интерпретациялау нәтижесі орай сумен қаныққан болып келеді.

Жоғарғы юра өнімді горизонт шөгінділері  литологиясы күрт өзгерумен және тиімді қалыңдықтарының тұрақты  еместігімен ерекшеленеді.

Шолоққорған кенорны шегіндеүш іздеу ұңғылары 2, 5, 8, бұрғыланған, бір бағалау – пайдалану 33 ұңғысы және үш барлау ұңғылары 1К, 2К, 4К бұрғыланған. Барлық ұңғылар құрылымның екінші блогында орналасқан.

2, 5, 33 ұңғылары  жоғары юраның ортақұмкөл жіксвитасы  шөгінділерін ашты, оларға Ю-III мұнайлы  горизонты қатысты.

Кенорынның  солтүстік бөлігінде орналасқан 8 – ұңғыда осы шөгінділер фундаментке  кірігіп жатыр(5 - тіркеме).

Кенорын шекарасында барлық ұңғылар арқылы қимадағы қабаттардың бәрінде жекелеген  корреляция жасалды, бөлінген қабаттар индекстелді.

Өнімді ұңғылар бойынша біртекті еместік коэффициенттері есептелді, мәндері 1 - кестеде келтірілген.

Горизонттың жалпы қалыңдығы кеніш  шегінде 12,2 ден  2,6 метрге дейін өзгереді және орташа 6,3 метрді құрайды.

Кеніш жабыны жоғары горизонттың қалыңдығы  80 метр болатын   ортақұмкөл жіксвитасы шөгінділері.

Қабаттар қалыңдықтарының өзгеру сипаты мәліметтері 2-кестеде келтірілген.

Ю-III өнімді горизонты екі  коллектор қабатпен берілген, олар барлық ұңғыларда көрінеді. Жоғарғы, карбонатты терригенді қабаттың жалпы  орташа қалыңдығы метр. Тиімді мұнамен  қанығушылық 0,8 метрден (2 ұңғы) 3,4 метрге (1К ұңғы) дейін.

1. кесте

 

Ю-III горизонты қабаттарының біртекті еместік сипаттамасының статикалық көрсеткіштері

Анықтауда қолданылған  ұңғылар	Қабаттың жалпы қалыңдығы, м	Қабаттың тиімді қалыңдығы, м	Тиімді мұнаймен қаныққан қабат, м	Құмдылық коэффициенті, бірлік бөлігі.	Жіктілік коэффициенті, бірлік бөлігі.	Таралу коэффициенті, бірлік бөлігі.
2 (к-т)	1,4	0,8	0,8	0,571	1	1
33 (к-т)	1,8	1,8	1,8	1,000	1	1
1-К (к-т)	12,2	3,4	3,4	0,279	3	1
2-К (к-т)	4,6	2,6	2,6	0,565	1	1
4-К (к-т)	2,2	1,5	1,5	0,682	2	1
орташа	4	1,8	1,8	0,572	1,5	1
2 (п)	5,6	3,9	3,9	0,696	2	1
33 (п)	0,8	0,8	0,8	1,000	1	1
2-К (п)	2,6	2,6	2,6	1,000	1	1
4-К (п)	3,8	2,4	2,4	0,632	2	1
орташа	2,7	2,1	2,1	0,866	1,4	1

 

Төменгі құмақты қабаттың жалпы қалыңдығы  2- ұңғыда 5,6 метр болса, 33- ұңғыда 0,8 метр, орташа есеппен 2,7 метр. Мұнаймен қаныққан тиімді қалыңдық 3,9 метрден (2 - ұңғы)0,8 метрге (33- ұңғы) дейін.

5 - ұңғыда жоғарғы коллектор қабат сазды түрлермен араласып келген, төменгі коллектор қабат горизонттың табан бөлігінде анықталған, 8-ұңғыда коллектор қабаттар жоқ, себебі өнімді горизонт шөгінділері фундаментке кірігіп кеткен(4-тіркеме).

2 - ұңғыда сынау жұмыстары нәтижесінде Ю-III өнімді гори зонтында мұнай кеніші анықталған: 2025-2035 метр интервалда 9 мм штуцермен дебиті 180,4 м³/тәулік сусыз мұнай ағысы алынды.

Сонымен бірге осы кеніштің мұнайлылығы 33-ұңғыда сынау жұмыстарын жүргізу  барысында 1998-2025 метр интервалдан 85,0 м³/тәулік дебитпен  8 мм штуцермен сусыз мұнай фонтанды ағысы алынып дәлелденді. Екі ұңғыда (2 мен 33) таза мұнайлы кенішке түсті.

Сумұнайлы жапсар қабат разервуарының 3Д  сейсмика және жаңа ұңғылар бұрғылануына байланысты құрылысы өзгеруіне қарай былай  қабылданады:

-төменгі  терригенді қабатқа жатқазаылған  кеніш үшін 1936,0 м белгіде сумұнайлы жапсар ҰГЗ интерпретациялау мәліметтері бойынша 4К-ұңғысында (-1936,4 м) және 1К мен 2К ұңғыларын сынау мәліметтерімен расталып, оларда -1933,5 м белгіге дейін (2К-ұңғы) таза мұнай алынып, ал -1936,2 м белгісінен (1К-ұңғы) су алынды.

-жоғары  карбонатты терригенді қабатты  кеніш үшін  -1925,0 м белгісінде , яғни сыналған қабаттың 1К ұңғысында (-1925,2 м) белгіде сусыз мұнай алынды.

Ю-III горизонтына  қарасты кеніштер резервуар түрі бойынша қабаттық күмбезді, тектоникалық экрандалған, Шолоққорғантың барлық аумағында таралған.

 

2. - кесте

Ю-III горизонты  бойынша өнімді қабаттар қалыңдықтары сипаттамасы

 

Горизонт	қалыңдық	Атауы	Қабат аймағы
			мұнайлы
Ю-III (к-т)	Жалпылама	Орташа, м	4,0
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,909
		Өзгеру  аралығы, м	1,4 -12,2
	тиімді	Орташа, м	1,8
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,275
		Өзгеру  аралығы, м	0,6 – 3,4
	Мұнаймен  қаныққан	Орташа, м	1,8
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,275
		Өзгеру  аралығы, м	0,6 – 3,4
Ю-III (п)	Жалпылама	Орташа, м	2,7
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,477
		Өзгеру  аралығы, м	0,8 -5,6
	тиімді	Орташа, м	2,1
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,315
		Өзгеру  аралығы, м	0,8 -3,9
	Мұнаймен  қаныққан	Орташа, м	2,1
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,315
		Өзгеру  аралығы, м	0,8 -3,9
Ю-III	Жалпылама	Орташа, м	6.27
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,268
		Өзгеру  аралығы, м	2,6 – 12,4
	тиімді	Орташа, м	3,5
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,131
		Өзгеру  аралығы, м	1,4 – 5,2
	Мұнаймен  қаныққан	Орташа, м	3,5
		Ауытқу  коэффициенті, бірлік бөлігі.	0,131
		Өзгеру  аралығы, м	1,4 – 5,2

 

 

1.5 Гидрогеологиялық жағдайлары

 

Шолаққорған алаңы Торғай артезиандық бассейнінің оңтүстік бөлігі шегінде орналасқан. Торғай бассейні бірінші кезекті бассейн болып табылады және Оңтүстік Торғай ойпатын алып жатыр. Оңтүстік Торғай ойпаты Мыңбұлақ тоқымдығымен Жыланшық және Арысқұм ойыстарына жіктелген. Осы екі ойыспен екінші реттік бассейндер байланысты. Геологиялық құрылымдық жағынан қарастырылып отырған аудан – қатты дислокацияланған протерезой жасты фундаментік таужыныстарымен қордаланған күрделі қалаптасқан ойыс.

Бассейндер құрылымының барлық жеріндегі жабықтығы, сумен толығатын  аймақтардан алыстығы, құрғақ климат және өзендердің болмауы сулы горизонттарда  су жинақталу, алмасу жағдайларын анықтайды.

Оңтүстік Торғай ойпаты қимасында  үш гидрохимиялық аймақ бөлінеді: жоғары, орта, төменгі.

 Сулы горизонттар кенорын  ауданында сазды сұйықтірегіштермен  ажыратылған. 

Жоғарғы аймаққа жоғарғы бор сулы кешені кіреді, палеогеннің сулы горизонттары және неоген төрттік шөгінділердегі беткі сулар кешені кіреді.

Бұл аймақтың қабат сулары тұщы сульфатты  карбонатты хлоридті. Аймақ беткі  сулардың инфильтрациялық белсенді гидрохимиялық режимімен және көмірсутектер  кеніші қалыптасу және сақталу жағдаларына  қолайсыздығымен сипатталады 

Орта гидрохимиялық  аймақ құрамында апт-альбтың қарашатау свитасы тұщы және тұздылау сулардың құрамының өзгермелігімен арысқұм бассейні бортының  құрамы жағынан жағары аймақ тұздарына ұқсастығымен сипатталады және минералдануыны бассейннің ішкі жағында хлорнатрийкальцийлы құрамға шейін жоғары минералданған.

Горизонттардың толығуы негізінен  жер бетіне шығып жатқан қабат  бөліктерінің жауын шашын суларының  инфильтрациясы есебінен жасалады, бұған  қоса тасыған су фильтрациясы есебінен(Белеуті  және басқа өзендер) болады.

Орталық аймақ еркін суалмасумен және көмірсутектер кеніштерінің қалыптасуы және сақталуына қолайсыз жағдайлармен сипатталады.

Құрамына неоком мен юра кіретін  төменгі аймаққа хлорид натрий кальций  құрамды қабат сулары кіреді, олардың  минералдануыы жату тереңдігіне байланысты 100 г/л-ге дейін өседі. Бұл қабат сулары элизиондық кидродинамикалық режимді седиментациялық суларға жатады, бұл жағдай көмірсутекте кеніштерінің қалыптасу және сақталуына қолайлы жағдай болып табылады.

Төменгі неокомның арысқұм горизонты  сулы кешенінде бір сулы горизонт анық көрінеді, ол М-II өнімді горизонттың  контурсыртылық сулары ролін атқарады. Арысқұм сулы горизонты нашар  цементтелген құмтастармен ұсақкесекті  гравелитердің қатысуымен берілген.

Арысқұм өнімді горизонттарының  қабат сулары оңтүстік Ақшабұлақ  алаңында зерттелген, осы зерттеулер Шолоққорған үшін де анологиялық, әрі В.В. Сулин классификациялауы бойынша хлор кальцийлі типті тұздықтар, минерализациясы 51677 дан 80147 мг/л-ға дейін болатын хлорид топты, натрий топты сулар.

Арысқұм горизонты қабат  суларының негізгі компоненттерінің тұзды құрамы және минералдану деңгейі  су үлгілері сынамалары бойынша 3-кестеде келтірілген.

 

3-кесте

Қабат суларының химиялық құрамы

 

Гори зонт	Ұңғы №	Н, м	r, г/см3	Sмин, мг/л	Химиялық құрам, мг/л; мг-экв/л; % экв
					Na+K	Ca	Mg	Cl	SO4	HCO3	J	B	Br	F	NH4
Шолоққорған алаңы
Ю-I	8	1995-2005	1,058	134996	66230 2879,6 40,59	13307 664 9,36	48,64 4,0 0,06	55318 3546 49,98	0,4938 0,01 0,0001	91,5 1,5
Оңтүстік Ақшабұлақ алаңы
М-II	3	1581-1680		63502	20349 881.2 81	3407 170 16	365 30 3	35855 1010 93	3360 70 7	134 2.2					18
М-II	3	1665-1672		80147	26070 1131.4 85	3407 170 13	243 20 2	38290 1081 82	11479 239 18	122 2	1.76	6	200		18
М-II	16	1653-1665	1.05	51677	15946.3 693 17.79	3377 168.5 18.9	359 29.5 3.31	31024 875 98.18	56.7 1.18 0.13	915 15 1.68	1.36	3.47	105.2	0.65	22
Ю-0	3	1742-1748		49077	18115 785,3 94	601 30 4	122 10 1	28362 800 97	980 20,4 2	134 2,2	0,0001	2	45	0,8	135
Ю-I	3	1775-1780		48860	15299 661 79	3206 160 19	243 20 2	29465 830 99	170 354	61 1	2,6	н/о	100	1,1
Ю-III	31	1898-1967	1,067	95300		7790,5 388,8 23,6	483,3 40 2,4	57799 1629,9 98,8		219,6 3,6 0,2

Сулар қатты, ыстық (t > 33°С), әлсіз қышқыл рН<7,0, арысқұм горизонты қабат суларындағы брома200 мг/л, йод 1,76 мг/л, фтор  0,65 мг/л-ға дейін болады.

Арысқұм ойысының гидрогеологиясы  туралы мәліметтер жиынтығы және бұған  дейін болған зерттеулер қабаттың жұмыс  режимі табиғи тұйық серпімді деп  тұжырым жасауға мүмкіндік береді.

Құмкөл свитасы кешенінде ортақұмкөл жіксвитасының және жоғарғы кұмкөл жіксвитасы сулы горизонттары айқындалып, зерттелген (Ю I-II өнімді горизонттарның контурсыртылық сулары). Ақшабұлақ  свитасы сулы горизонттары да зерттелген(Ю 0 горизонтының контурсыртылық сулары). Қабаттардың жату жағдайларының  бірдейлігі алынған мәліметтердің  Шолоққорғанқа да жарамдылығын көрсетеді.

Ю-0 гогризонтының керн бойынша  анықталған кеуектілігі 0,211-0,244 бірлік бөлшегі болатын және өткізгіштігі 22-30,8*10^-3мкм² болатын сумен қаныққан коллекторы бар.

Ю-I қабатының сумен қаныққан коллекторларының кеуектілігі керн бойынша 0,163-0,269, ал өткізгіштігі 2,1-419,4*10^-3мкм²

Ю-III горизонты геофизикалық мәліметтер бойынша кеуектілі 0,13 тен жоғары, керн бойынша осы көрсеткіш 0.169-0.207 бірлік бөлшегіне тең. Бұнда өткізгіштік 9*10^-3 мкм² ден жоғары(керн бойынша 40,9-206,3), саздылық 0,13-ке дейін. Жоғарғы юраның барлық сумен қаныққан горизонттары нашар цементтелген құмтастармен берілген.

Қабат суының меншікті кедергісі Ю-0, Ю-I горизонттарында 0,04 Ом/метрден 0,05 Ом/м  для Ю-0 и Ю-I горизонтов.

Юра гоизонттары сулар арынды. Сынау  аралықтары қатты ағысты динамикалық  деңгейлерімен тез қалпына келтіріледі, бұл осы горизонттардың жақсы  фильтрациялық қасиеттерін сипаттайды. Қабат қысымының гидростаикалық қысымнан басымдығы Ю-0, Ю-I, Ю-III горизонттарында 1,02-ні құрайды.

7, 11, 14 мен 26 ұңғыларында өлшенген  геотермиялық градиент Ақшабұлақ  кенорнында қабат температурасы  70°С - 84°С болғанда 100 метрге  3 тен 3,5°С-қа дейін өзгереді.

Юра горизонттары қабат сулары дебиті 6-ұңғыда жоғарғы юра қабаттарын 1825-1955 м интервалда қабатсынағышпен МИГ-146 сынау кезінде құбырларда дебиті 26,2 м³/тәулік болатын динамикалық деңгейі 992 м қабат суы ағысы алынды, көрші Орталық Ақшабұлақ кенорында 10-ұңғы дебиті  (интервал 1841-1847 м) динамикалық деңгейі 653 м болған кезде 6,9 м³/тәулік болды.

Шолоққорған пен Оңтүстік Ақшабұлақ алаңдары аналогиялы болғандықтан, суларының құрамы мен қасиеттері де солайша анологиялы. Жоғарғы юра горизонттарының қабат сулары тұзды компонеттерінің минералдану мен құрамы олардыі негізгі өкілдері бойынша 1.5.1-кестеде көрсетілген.

Шолоққорған жоғары юра қабаттарының қабат сулары В.В. Сулин классификациялауы бойынша хлоридті топты, натрий топшалы хлоридті кальцийлі типті тұздықтар болып келеді. Үшінші юра горизонтының  8 – ұңғысында судың минералдануы 135 г/л болды. Сулар әлсіз қышқыл, рН 7,0 төмен, коррозияға ұшыратқыш, цементке агрессивті.